|
ORGANIZATOR
________________________
________________________
FUNDATORZY NAGRÓD
- Bank Spółdzielczy w Krasnymstawie
Oddział w Nieliszu z/s w Stawie Noakowskim
- Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Nieliszu
- Oddział Lubelski Polskiego Towarzystwa Fizycznego
-
Lubelskie Towarzystwo Edukacyjno-Naukowe LuTEN
- Rada Rodziców Szkoły Podstawowej im. Dzieci Zamojszczyzny w Złojcu
- Szkoła Podstawowa im. Dzieci Zamojszczyzny w Złojcu
________________________
00072985
|
Archiwalne doświadczenia finałowe
KONKURS DOŚWIADCZFIZYKI
Szkoła Podstawowa im. Dzieci Zamojszczyzny w Złojcu
|
Drgania i fale -
1. Doświadczenie Wahadło Foucault
(Nr 240/2018 - Rawiak Faustyna )
| Przedmioty: | patera, kubek, kulka, nitka, klej
| Opis:
| W środku denka przeźroczystego kubka nakłuwamy otworek, przez który przewlekamy nitkę. Zewnętrzny koniec nitki przyklejamy do denka kubka, co zapobiegnie spadaniu nitki obciążonej kulką. Kulka na tak umocowanej nitce stanowi wahadełko. Umieszczamy je na obrotowej podstawie. Nadajemy kulce ruch wahadłowy przez delikatne wahadłowe przesuwanie kubka w poziomie wzdłuż ustalonego kierunku, nie nadając bocznych odchyleń, aby kulka wahała się w jednej płaszczyźnie. Stawiamy delikatnie kubek z wahającą się kulką na płycie obrotowej. Kulka waha się w ustalonej płaszczyźnie. Jeżeli teraz obrócimy płytę, to kierunek płaszczyzny wahań nie zmieni się, mimo że cały układ się obraca. Płaszczyzna wahań jest ciągle w stałym położeniu w przestrzeni, gdyż nie ma żadnych bocznych poziomych sił, które działałyby na kulkę. Nie ma więc powodu, aby kulka miała wyjść z ustalonej uprzednio płaszczyzny wahań. To zjawisko obserwowane z zewnątrz układu wydaje się zrozumiałe, gdyż wyjaśnia je w pełni zasada bezwładności. Jednakże dla obserwatora obracającego się wraz z układem płaszczyzna wahań ciągle zmienia swój kierunek, co świadczy właśnie o tym, że ten obserwator jest w układzie nieinercjalnym. |
| Uczeń: | Rawiak Faustyna |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im. H. Sienkiewicza |
| Miejscowość: | Tereszpol-Kukiełki |
| Nauczyciel: | Kłubko Małgorzata |
-
2. Drgające piłeczki
(Nr 151/2016 - Mróz Agnieszka )
| Przedmioty: | 2 kamertony, 3 piłeczki pingpongowe, taśma, nić, 2 stojaki, młoteczek
| Opis:
| 2 kamertony ustawiamy tak, aby pudła rezonansowe były na przeciw siebie. Przy drugim kamertonie umieszczamy piłeczkę pingpongową zawieszoną na nitce, rozwieszonej pomiędzy dwoma stojakami. piłeczek jest trzy. Uderzamy młoteczkiem w pierwszy kamerton. Drgania tworzą falę dźwiękową która przenosi się na drugi kamerton. Drugi kamerton drga i wprawia w ruch piłeczkę. Jednocześnie w wyniku rezonansu porusza się trzecia piłeczka której nić jest jednakowej długości. |
| Uczeń: | Mróz Agnieszka |
| Szkoła: | Gimnazjum w Gorzkowie |
| Miejscowość: | Gorzków |
| Nauczyciel: | Żurek Alicja |
-
3. Emisja promieniowania cieplnego
(Nr 163/2016 - Kolano Klaudia )
| Przedmioty: | dwie jednakowe półlitrowe butelki szklane, duża przezroczysta butelka szklana, karton papieru białego i czarnego, nożyczki, klej, plastikowa rurka, zabarwiona woda, gorąca woda
| Opis:
| Przebieg doświadczenia:W zakrętkach dwóch, identycznych przezroczystych butelek wykonujemy dziurki. Otwory łączymy plastikowym wężykiem, uszczelniając połączenia plasteliną. Do wężyka wprowadzamy krople zabarwionej wody i zakręcamy butelki. Dużą butlę oklejamy z jednej strony czarnym, a z drugiej białym papierem. Większą butlę ustawiamy między mniejszymi. Do dużego naczynia wlewamy gorącą wodę.
Obserwacje: Po wlaniu gorącej wody do największego naczynia, Kropla cieczy przesuwa się od strony butelki znajdującej się obok czarnej powierzchni w stronę butelki sąsiadującej z biała kartką.
|
| Uczeń: | Kolano Klaudia |
| Szkoła: | I Społeczne Gimnazjum im. Unii Europejskiej |
| Miejscowość: | Zamość |
| Nauczyciel: | Bochyńska Małgorzata |
-
4. Figury Chladniego
(Nr 492/2023 - Winiarczyk Wiktoria - II miejse w 2023 roku )
| Przedmioty: | głośnik samochodowy, aluminiowa płytka w rozmiarze 20x20 cm gr. 4mm, wzmacniacz, telefon komórkowy z generatorem częstotliwości
| Opis:
| Zrobić otwór na środku płytki. Przykręcić do niej śrubę a następnie przymocować do głośnika za pomocą kleju. Głośnik połączyć za pomocą przewodu ze wzmacniaczem. Połączyć wzmacniacz z telefonem komórkowym z generatorem częstotliwości. Posypać powierzchnię płyty drobno zmieloną solą. Zmieniać na telefonie częstotliwości dźwięków. |
| Uczeń: | Winiarczyk Wiktoria |
| Szkoła: | Publiczna Szkoła Podstawowa im. 9 Pułku Piechoty Legionów AK w Białopolu |
| Miejscowość: | Białopole |
| Nauczyciel: | Ilasz Alicja |
-
5. Generator fal stojących
(Nr 544/2024 - Chwała Michał - III miejse w 2024 roku )
| Przedmioty: | rurka, kształtki, pcv, przewody, włącznik, drut oporowy, dwa silniczki, baterie, sprężynka, gwoździe, lutownica, drukarka 3d, sznurek.
| Opis:
| Fali stojąca powstaje w wyniku nakładania się na siebie dwóch fal tzw. spójnych biegnących w
jednym kierunku, ale w przeciwne strony.
Fala będzie generowana przez obracające się silniczki, do których jest przymocowany sznurek.
Silniki będą generowały z dwóch stron falę o takiej samej częstotliwości, które mogą nakładać się na siebie tak, że powstanie fala stojąca.
Sposób nakładania się fal regulujemy prędkością silników oraz naprężenie sznurka.
|
| Uczeń: | Chwała Michał |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Żdanowie |
| Miejscowość: | Żdanów |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
6. Grające kieliszki
(Nr 142/2015 - Konofał Kacper )
| Przedmioty: | Kieliszki, woda
| Opis:
| Do kieliszków nalano wody.
Poziom wody jest różny.
Uczeń zanurza palec w wodzie i ruchem kulistym wzdłuż obwodu kieliszka.
Powstało drganie, które tworzyło falę dźwiękową.
uczeń dostroił INSTRUMENT dolewając wody.
Wysoki poziom wody tworzy wysoki dźwięk.
Uczeń wykonuje prosty utwór muzyczny.
|
| Uczeń: | Konofał Kacper |
| Szkoła: | Gimnazjum w Gorzkowie |
| Miejscowość: | Gorzków |
| Nauczyciel: | Żurek Alicja |
-
7. Karuzela Helmholtza
(Nr 266/2018 - Mazurek Kacper - I miejse w 2018 roku )
| Przedmioty: | Komputer, wzmacniacz, głośniki, 4 bombki choinkowe, listewki, drut.
| Opis:
| Karuzelę zbudowaną z bombek choinkowych przyklejonych do skrzyżowanych listewek tak, że otwory bombek są skierowane stycznie do okręgu, po którym się poruszają umieszczamy w zasięgu dźwięku o odpowiedniej częstotliwości i natężeniu. W wyniku rezonansu bombka i powietrze znajdujące się wewnątrz szyjki bombki zaczyna drgać pod wpływem dźwięku wydobywającego się z głośnika. Drganie powietrza zaczyna działać jak tłok, który ściska powietrze znajdujące się wewnątrz bombki. Natomiast te zaczyna uchodzić przez otwór przez co następuje odrzut, który wprawia w ruch karuzelę.
|
| Uczeń: | Mazurek Kacper |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im. Jana Króla |
| Miejscowość: | Nielisz |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
8. Muzyka okiem Fizyka
(Nr 33/2015 - Kolano Klaudia - wyróżnienie w 2015 roku )
| Przedmioty: | -plastikowy, przezroczysty wężyk o średnicy 1cm i długości 20cm X 8
-plastikowy, przezroczysty wężyk o średnicy 1cm i długości 4cm X7
-plastelina
-woda
-strzykawka
-gumki recepturki X9
-długie wykałaczki X 8
-tuner (stroik muzyczny)
| Opis:
| Przebieg doświadczenia:
1. Zatykamy plasteliną jeden koniec długiej rurki.
2. Łączymy ze sobą wszystkie rurki ( w schemacie: długa, krótka, długa, krótka itd.) za pomocą wykałaczek tworzymy szkielet instrumentu i obwiązujemy je gumkami (tak jak na zdjęciu).
3. Do zatkanych rurek nalewamy wody.
4. Dostrajamy dźwięki poprzez dolewanie lub odlewanie wody ( do tego służy nam strzykawka), to zależy od wysokości dźwięku: im niższy dźwięk tym niższy poziom wody..
Aby dobrze dostroić rurki używam tunera, lecz wiem że nie wszyscy go posiadają , dlatego podam ile centymetrów musi być wody w danych rurkach do konkretnych dźwięków gamy C- dur.
c1 ? 4cm a1 ? 11,5 cm
d1 ? 5,5 h1 ? 12,5 cm
e1 ? 7,5 cm c2 ? 13 cm
f1 ? 8,3 cm
g1 ? 9,5 cm
Wyjaśnienie :
Słup powietrza ( wydobywanego z płuc grającego) skierowany na brzeg rurki rozbija się tworząc fale dźwiękową, która zostaje wzmocniona w rurze przez system odbić tworząc dźwięk. |
| Uczeń: | Kolano Klaudia |
| Szkoła: | I Społeczne Gimnazjum im. Unii Europejskiej |
| Miejscowość: | Zamość |
| Nauczyciel: | Bochyńska Małgorzata |
-
9. Pomiar odległości i szybkości za pomocą czujnika ultradźwiękowego.
(Nr 546/2024 - Pałka Kacper - I miejse w 2024 roku )
| Przedmioty: | Klocki LEGO MINDSTORMS EV3, ultradźwiękowy czujnik odległości, włącznik.
| Opis:
| Do elektronicznego pomiaru odległości używa się różnych fal i układu zbudowanego z nadajnika, odbiornika i elektronicznego przetwornika, który przetwarza dane.
Do pomiaru małych odległości stosowane są ultradźwięki, które łatwo wytworzyć, odbijają się od przeszkód, nie są szkodliwe dla organizmów.
W doświadczeniu zaprezentuję działanie ultradźwiękowego czujnika odległości, dostępnego w standardowym zestawie klocków LEGO MINDSTORMS EV3.
Czujnik składa się z nadajnika i odbiornika. Nadajnik wysyła sygnał, jeśli sygnał odbije się od przeszkody, to odbierze go odbiornik. System kostki mierzy czas pomiędzy wyjściem sygnału i powrotem, uwzględnia szybkość fali ultradźwiękowej wyznacza odległość przedmiotu.
W mojej konstrukcji po skierowaniu czujnika na przeszkodę i naciśnięciu włącznika dokonywany jest pomiar.
Zaprojektowany program, wysyła w określonym odstępie czasu dwa sygnału uzyskując odległość 1 i odległość 2 od nadajnika. Odejmując odległości otrzymuje przebytą drogę w czasie a następnie wyznacza wartość prędkości.
W doświadczeniu zaprezentuję ponadto dlaczego są samoloty, które nie wykrywa radar oraz jak odbijają się ultradźwięki. |
| Uczeń: | Pałka Kacper |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im. Dzieci Zamojszczyzny w Złojcu |
| Miejscowość: | Złojec |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
10. Rezonans
(Nr 214/2017 - Krawczyńska Karolina - IV miejse w 2017 roku )
| Przedmioty: | pręty różnej długości, deska z kółkami lub samochodzik zabawkowy, klej do mocowania
| Opis:
| Staramy się wprawić w ruch zabawkę w taki sposób, aby wybrany pręt wykonywał drgania. |
| Uczeń: | Krawczyńska Karolina |
| Szkoła: | Publiczne Gimnazjum w Michalowie |
| Miejscowość: | Michalów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
11. Rękawiczkofon czyli dudy dla ubogich
(Nr 471/2022 - Misiarz Aleksandra )
| Przedmioty: | składana rura, rękawiczka lateksowa, taśma izolacyjna, plastikowa słomka
| Opis:
| 1. Przygotować: składaną rurkę, rękawiczkę lateksową, taśmę izolacyjną i plastikową słomkę.
2. Do jednego końca rurki przymocować taśmą rękawiczkę.
3. Zrobić otwór w jednym palcu rękawiczki
i umocować w nim słomkę przyklejając taśmą.
4. Dmuchać w słomkę.
Wysokość dźwięku zależy od częstotliwości drgań: dźwięki wysokie mają wyższą częstotliwość niż dźwięki niskie. Głośność dźwięku zależy od amplitudy drgań: im wyższa amplituda drgań, tym głośniejszy jest dźwięk. Wysokość dźwięku w rękawiczkofonie zależy od długości rury. Im rura jest dłuższa, tym dźwięk jest niższy i odwrotnie - im krótsza, tym dźwięk rękawiczkofonu wyższy.
Uczennica wykonuje prosty utwór.
|
| Uczeń: | Misiarz Aleksandra |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Michalowie |
| Miejscowość: | Michalów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
12. Tańczący strumień
(Nr 459/2022 - Chmielewski Dawid - I miejse w 2022 roku )
| Przedmioty: | głośnik basowy, 2m wąż ogrodowy, taśma zbrojona
| Opis:
| Głośnik, drgając, z częstotliwością bliską częstotliwości odświeżania obrazu w aparacie (FPS ? frames per second), porusza rurką (która jest przyczepiona do głośnika), wprawiając w drgania wodę, która wypływa z wężyka. Ruch płynu pokrywa się, z częstotliwością FPS-ów w kamerze, przez co możemy zauważyć zjawiska, odpowiednie dla: cofania się wody, lewitowania oraz tańczącego strumienia. Jeśli do głośnika podłączymy wzmacniacz, wraz z uruchomionym utworem muzycznym, to powstające fale będę zmieniały długość oraz amplitudę w rytm muzyki. Za pomocą głośności oraz odpowiednich częstotliwości możemy regulować amplitudę, oraz długości fal tworzonych przez strumień wody. |
| Uczeń: | Chmielewski Dawid |
| Szkoła: | Publiczna Szkoła Podstawowa im. 9 Pułku Piechoty Legionów AK |
| Miejscowość: | Białopole |
| Nauczyciel: | Ilasz Alicja |
-
13. Wyznaczanie prędkości fal elektromagnetycznych
(Nr 502/2023 - Daniłowicz Kinga - V miejse w 2023 roku )
| Przedmioty: | ser -linijka -kuchenka mikrofalowa - talerzyk
| Opis:
| Z kuchenki wyjmujemy talerz obrotowy. W jego miejsce wstawiamy stabilny talerz odwrócony "do góry nogami" i na to talerzyk z serem. Całość podgrzewamy ok 20-30 sekund. Po zakończonym czasie wyjmujemy talerzyk. Zauważamy dwie stopione części sera. Mierzymy odległość. Mi wyszło ok 12 cm. Dlaczego ser się stopił? Mikrofalówka tworzy fale, odbijającą się od ścianki i wracającą. Fale się nakładają i powstaje fala stojąca. Policzmy prędkość fali: 12 cm to 0.12 m Częstotliwość mikrofalówki = 2450MHz = 2 450 000 000 Hz 0.12 * 2450000000 = 294 000 000 m/s Prawdziwa prędkość wynosi 299792458 m/s. |
| Uczeń: | Daniłowicz Kinga |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Michalowie |
| Miejscowość: | Michalów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
14. Zastosowanie fali elektromagnetycznej w komunikacji
(Nr 32/2015 - Wasąg Szymon )
| Przedmioty: | - Bateria płaska 4.5V x3
- Włącznik chwilowy
- Włącznik 1/0
- Transformator dzwonkowy lub inny o podobnych parametrach
- Żarówka 2.5V lub 3.6V
- Przewód miedziany
- Drut miedziany
? Kawałki blachy
? Dwie deseczki na podstawy
? Opiłki żelaza i
| Opis:
| Wykonanie
Wykonujemy moduł nadawczy według rys. 1. Iskrownik (4) wykonujemy z dwóch kawałków miedzianego drutu. Przerwa na iskrowniku nie powinna być większa niż 0,5mm. Transformator podłączamy w taki sposób by uzwojenie wtórne było podłączone do baterii a pierwotne do iskrownika. Dwie baterie łączymy szeregowo. Antenę wykonujemy z kawałka blachy.
Moduł odbiorczy wykonujemy zgodnie z rys.2. Przedstawiony na rysunku element nr 11
tzw. kocher wykonujemy z 3 cm rurki plastikowej zatkanej z obu stron dwoma korkami gumowymi. W korkach umieszczamy dwie igły tak aby ich końce wewnątrz rurki były oddalone od siebie o ok. 3mm. Rurkę wypełniamy mieszaniną opiłków żelaza i srebra lub żelaza i miedzi w proporcji 2:1.
Antenę, kocher, żarówkę i baterie łączymy zgodnie ze schematem.
Oba moduły podłączamy do uziemienia i ustawiamy anteny naprzeciw siebie. Po włączeniu odbiornika wysyłamy sygnał przyciskiem nr 7 w urządzeniu nadawczym.
Co się dzieje?
Żarówka zapala się.
Dlaczego tak się dzieje?
Po naciśnięciu przycisku nr 7 w urządzeniu nadawczym, na iskrowniku przeskakuje iskra, która powoduje wysłanie impulsu fali elektromagnetycznej do odbiornika. Impuls odebrany przez antenę modułu odbiorczego powoduje takie ułożenie opiłków w rurce, które zamyka obwód i zapala żarówkę. Gdy delikatnie uderzymy w koher obwód przerwie się i żarówka zgaśnie.
|
| Uczeń: | Wasąg Szymon |
| Szkoła: | Gimnazjum w Samorządowym Zespole Szkolnym im. Dzieci Zamojszczyzny w Biszczy |
| Miejscowość: | Biszcza |
| Nauczyciel: | Żymiełko Barbara |
Elektryczność -
15. BUDOWA I DZIAŁANIE SILNIKA ELEKTRYCZNEGO ZASILANEGO PRĄDEM STAŁYM
(Nr 368/2019 - MAŚLAK MIŁOSZ - II miejse w 2019 roku )
| Przedmioty: | -drut miedziany ok. 3m cienki (od0.20 do 0.45mm),
-magnesy neodymowe,
-kawałek deski jako (podstawa),
-kawałek prostego grubego drutu,
-koło zamachowe (metalowe),
-dwa kątowniki,
-taśma i klej,
-strzykawka,
-kawałek blaszki
| Opis:
| Do deski przymocowujemy dwa kątowniki (jak widać na załączonym obrazku). Na strzykawce nawijamy cieki drut żeby pokrywał on mniej więcej środek strzykawki (wystarczy jeden zwój) i przyklejamy na tłok strzykawki magnez. Następnie wyginamy gruby drut (posłuży on jako wał korbowy i ramię tłoku) i przymocowujemy go do strzykawki jednocześnie wkładając go pomiędzy dwa kątowniki i przymocowując do jednego z jego końców koło zamachowe. Po włożeniu na miejsce wału bierzemy kawałek taśmy izolacyjnej i przyklejamy ją po przeciwnej stronie wału w równych odstępach ponieważ jak źle przykleimy taśmę to iskra może za późno przeskoczyć prąd i nie zdąży odepchnąć tłoku strzykawki żeby wykonał pełny obrót. Następnie bierzemy jeden z końca nawiniętego zwoju i podłączamy go pod stronę z przerywnikiem z taśmy na wale a drugi koniec podłączamy do jednego z kabli zasilających a drugi kabel podpinamy pod konstrukcje z kątowników.
Działanie
Gdy podepniemy źródło prądu i wprawimy koło zamachowe w ruch to tłok z magnesem odepchnie się na skutek działania wytworzonego w zwojnicy pola elektromagnetycznego i w ten sposób wprawione w ruch koło zamachowe pomaga poruszyć się tłokowi i wykonać pełny obrót i wrócić na neutralne miejsce położenia tłoka. Proces się powtarza ponieważ prąd nie jest przekazywany cały czas i za każdym razem gdy prąd się rozłączy to zmienia się biegun na przeciwny.
|
| Uczeń: | MAŚLAK MIŁOSZ |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa nr 2 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego |
| Miejscowość: | TOMASZÓW LUBELSKI |
| Nauczyciel: | KOBIAŁKA URSZULA |
-
16. Cewka Tesli
(Nr 253/2018 - Rataj Piotr - wyróżnienie w 2018 roku )
| Przedmioty: | - Bateria 9v
- Przełącznik
- Rezystor
- Tranzystor
- Uzwojenie pierwotne
- Uzwojenie wtórne
| Opis:
| Po włączeniu obwodu prąd płynie przez rezystor i tranzystor do uzwojenia pierwotnego- wytwarzająca fale elektryczno-magnetyczne. Uzwojenie wtórne przejmuje te fale i je wzmacnia na skutek czego lampa jarzeniowa przy zbliżeniu świeci. |
| Uczeń: | Rataj Piotr |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Sułowie |
| Miejscowość: | Sułów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
17. Działanie klatki Faradaya
(Nr 426/2021 - Nizio Kamila - V miejse w 2021 roku )
| Przedmioty: | metalowa siatka o małych oczkach lub durszlak z małymi oczkami, folia aluminiowa, telefon, dwie baterie, igła, mały metalowy przedmiot (pinezka)
| Opis:
| 1. Należy zbudować klatkę Faradaya. W tym doświadczeniu próbowałam zrobić to za pomocą siatki, jednak oczka były za duże i jej działanie było niewidoczne. Z tego powodu użyłam durszlaka z małymi oczkami położonego na folii aluminiowej.
2. Po zbudowaniu klatki trzeba włożyć do niej telefon. Zauważamy, że w klatce traci połączenie z siecią. Uzyskuje je dopiero chwilę po wyjęciu z klatki.
Dzieje się tak, ponieważ klatka zbudowana z przewodnika "chroni się" przed wniknięciem pola elektrostatycznego. Potencjał elektryczny musi być równy w każdym miejscu, z tego powodu ujemnie naładowane elektrony dążą do pola naładowanego dodatnio, aby je zneutralizować i zapobiec jego przeniknięciu na zewnątrz. Z tego powodu telefon połączony z siecią. Ten proces jest znacznie utrudniony, kiedy oczka w siatce są za duże.
3. Następnie należy przyłożyć do klatki baterie, i położyć na niej jedną z naszych dłoni. Potem trzeba wziąć igłę do drugiej dłoni i przyłożyć ją do metalowego przedmiotu.
Zauważamy, że igła przyciąga pinezkę. Dzieje się tak, ponieważ stajemy się przewodnikiem ładunku elektrycznego podłączonym do klatki i igły.
Podsumowując, klatka Faradaya powoduje, że telefon traci połączenie z siecią. W niej przestają działać "pluskwy", a podsłuch za pomocą urządzeń elektronicznych staje się niemożliwy. Ten fakt wykorzystywany jest na przykład przez wojsko. Klatka Faradaya znajduje swoje zastosowanie jako namiot, pomieszczenie do prowadzenia potajemnych rozmów bądź jako skrytka na klucze |
| Uczeń: | Nizio Kamila |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Michalowie |
| Miejscowość: | Michalów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
18. Działanie maszyny elektrostatycznej
(Nr 78/2015 - Kidała Kacper - I miejse w 2015 roku )
| Przedmioty: | Budowana przez ucznia maszyna elektrostatyczna (płyty winylowe, belki plastikowe, płyta drewniana, elementy metalowe, puszki po napojach, zakrętki od butelek)
| Opis:
| Działanie maszyny elektrostatycznej w tym modela silniczka między puszkami po napojach, model do składu linii pola elektrostatycznego na piłeczce, piłeczka metalizowana wprawiana w ruch między puszkami po napojach. |
| Uczeń: | Kidała Kacper |
| Szkoła: | Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 6 |
| Miejscowość: | Chełm |
| Nauczyciel: | Osińska Ewa |
-
19. Działanie turbiny wiatrowej
(Nr 147/2016 - Szubartowski Marcel - III miejse w 2016 roku )
| Przedmioty: | Własnoręcznie wykonana turbina wiatrowa, suszarka, multimetr
| Opis:
| Pobudzona do ruchu suszarką turbina generuje prąd |
| Uczeń: | Szubartowski Marcel |
| Szkoła: | Gimnazjum nr 6 |
| Miejscowość: | Chełm |
| Nauczyciel: | Osińska Ewa |
-
20. Elektroniczny elektroskop
(Nr 548/2024 - Mika Miłosz - VIII miejse w 2024 roku )
| Przedmioty: | Tranzystor MPF102, dioda LED , bateria 9V, opornik 1M?
| Opis:
| Zaprezentuję elektroniczny elektroskop, który jest bardzo czuły.
Podstawowy obwód składa się z trzech elementów: tranzystora, diody i baterii.
W obwodzie wykorzystuję tranzystor MPF-102, który steruje przepływem prądu do diody.
W normalnym stanie pozwala aby prąd płynął do diody, gdy zbliżymy przedmiot naelektryzowany, pod wpływem pole elektrycznego elektrony są wypychane z krzemu, zmieniając go w izolator.
Jeśli w pobliżu znajduje się ładunek ujemny - dioda gaśnie. Układ reaguje również na lądunek dodatni, prąd płynie bardziej, dioda świeci jaśniej.
|
| Uczeń: | Mika Miłosz |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im. Dzieci Zamojszczyzny w Złojcu |
| Miejscowość: | Złojec |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
21. Elektroskop
(Nr 450/2021 - Mazur Radosław )
| Przedmioty: | tekturka, w której wykonano dziurkę, plastelina, miedziany drut z odizolowanymi końcami, folia aluminiowa, plastikowa rura od odkurzacza, wełniany sweter, dwa szklane słoiki, papier (najlepiej przykrywający czekoladki w bombonierce), przedmiot metalowy
| Opis:
| Wykonujemy domowy elektroskop. Przez dziurkę w tekturce przekładamy miedziany drucik z zagiętymi odizolowanymi końcami. Przytwierdzamy drucik do tekturki przy pomocy plasteliny. Do górnego końca drucika dołączamy kulkę wykonaną z aluminiowej folii spożywczej. Na dolnym końcu zawieszamy zgięty w pół pasek foli aluminiowej, pełniący rolę listek elektroskopu. Wkładamy całość do szklanego słoika i przymocowujemy za pomocą taśmy klejącej.
Pocieramy plastikową rurę od odkurzacza o wełniany sweter, która elektryzuje się ładunkiem ujemnym. Przesuwamy rurę dotykając kulkę elektroskopu. Elektroskop elektryzuje się przez dotyk ładunkiem ujemnym i paski wychylają się. Po dotknięciu palcem czyli uziemieniu paski z powrotem opadają.
Znowu elektryzujemy elektroskop ujemnie. Gdy zbliżamy ciało naelektryzowane takim samym znakiem to listki odchylają się bardziej.
Ponownie elektryzujemy elektroskop ujemnie. Jeśli zbliżamy uziemiony przedmiot metalowy to paski zmniejszają wychylenie. Po odsunięciu metalu wychylenie powracają do poprzedniego stanu. Pocieramy szklany słoik papierem. Zbliżamy go do naelektryzowanego ujemnie elektroskopu i listki chwilowo opadają.
|
| Uczeń: | Mazur Radosław |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Sułowie |
| Miejscowość: | Sułów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
22. Generator Van de Graaffa
(Nr 268/2018 - Typiak Karol - II miejse w 2018 roku )
| Przedmioty: | Silniczek, plastikowa rura, puszka, długopis, gwóźdź, klej, taśma, przewody, bateria...
| Opis:
| Zaprezentuję działanie zbudowanego przeze mnie miniaturowego generatora Van de Graaffa.
Generator składa się z elektrody, którą jest puszka po napoju, na której gromadzą się ładunki z pasa z taśmy izolacyjnej napędzanego silniczkiem, który zasila bateria 9V. |
| Uczeń: | Typiak Karol |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im. Jana Króla |
| Miejscowość: | Nielisz |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
23. Głośnik plazmowy: plazma i jej niezwykłe właściwości
(Nr 185/2017 - Kidała Kacper - I miejse w 2017 roku )
| Przedmioty: | Głośnik plazmowy, świeczka, źródło dźwięku - telefon, drabina Jacoba wykonana z drutów
| Opis:
| Prezentacja działania generatora wysokiego napięcia z modulacją sygnałem audio. |
| Uczeń: | Kidała Kacper |
| Szkoła: | Gimnazjum nr. 6 |
| Miejscowość: | Chełm |
| Nauczyciel: | Osińska Ewa |
-
24. Kręta droga
(Nr 497/2023 - Berej Szymon )
| Przedmioty: | Przekaźnik, przewody, baterie, dioda, włącznik, buzzery, sklejka, wkręty, drut, narzędzia...
| Opis:
| W doświadczeniu pokażę zastosowanie elektromagnesów.
Elektromagnesy są wykorzystywane w różnych urządzeniach elektrycznych, jednym z nich jest przekaźnik. Przekaźnik, to włącznik, w którym styki włącza elektromagnes. Jest wykorzystywanie w sterowaniu różnych urządzeń.
Przekaźnik zastosowałem w sterowaniu zabawki zręcznościowej.
Okrągłym kółkiem należy bez dotykania przeprowadzić przez powyginany drut. Jeśli dotkniemy, to włączymy generator dźwięku - buzzer i przekaźnik. Rolą przekaźnika jest zamknięcie obwodu tak, aby po rozwarte kółka i drutu buzzer nie wyłączył się.
|
| Uczeń: | Berej Szymon |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im. Dzieci Zamojszczyzny w Złojcu |
| Miejscowość: | Złojec |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
25. Ładowarka z zapalniczek
(Nr 168/2016 - Kostrubała Daniel )
| Przedmioty: | Dwa elementy piezoelektryczne z zapalniczek, rurka, diody, przewody, śrut.
| Opis:
| Elementy piezoelektryczne z zapalniczek umieszczam na przeciwnych końcach rurki. Wewnątrz znajduje się śrut, który może się swobodnie poruszać i uderzać w przetworniki.
Elementy są połączone ze sobą. Pod wpływem wstrząsów śrut w rurce uderza w przetworniki a te generują napięcie elektryczne. |
| Uczeń: | Kostrubała Daniel |
| Szkoła: | Publiczne Gimnazjum im. Agaty Mróz w Średniem Dużem |
| Miejscowość: | Średnie Duże |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
26. Łączenie szeregowe i równoległe
(Nr 148/2016 - Lis Tomasz - II miejse w 2016 roku )
| Przedmioty: | Własnoręcznie wykonana tablica z miernikami i opornikami
| Opis:
| Pokaz zmiany oporu w łączeniu szeregowym i równoległym oporników. |
| Uczeń: | Lis Tomasz |
| Szkoła: | Gimnazjum nr 6 |
| Miejscowość: | Chełm |
| Nauczyciel: | Osińska Ewa |
-
27. Łuk elektryczny
(Nr 395/2020 - Daniłowicz Karol )
| Przedmioty: | źródło prądu 24V, dwa grafity ołówka kreślarskiego o zaostrzonych końcach
| Opis:
| Umieszczamy grafity w kleszczach prostownika, podłączamy do prądu i zbliżamy do siebie. Pomiędzy grafitami powstaje łuk elektryczny. |
| Uczeń: | Daniłowicz Karol |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Michalowie |
| Miejscowość: | Michalów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
28. Mikrofon z ołówka
(Nr 169/2016 - Mazepa Konrad )
| Przedmioty: | Grafit z ołówka, pudełko po zapałkach, bateria, słuchawki, przewody.
| Opis:
| W pudełku mocuję dwa kawałki grafitu z ołówka a na nie kładę trzeci, który może swobodnie się poruszać. Tak wykonany mikrofon łącze do obwodu z baterią i słuchawkami. Drgania akustyczne powodują drgania grafitu i impulsy elektryczne, które można usłyszeć w słuchawce. |
| Uczeń: | Mazepa Konrad |
| Szkoła: | Publiczne Gimnazjum im. Agaty Mróz w Średniem Dużem |
| Miejscowość: | Średnie Duże |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
29. Młynek Franklina
(Nr 491/2023 - Waluda Emil - VI miejse w 2023 roku )
| Przedmioty: | Butelka, szpilka, folia aluminiowa lub blaszka metalowa, maszyna Winhursta.Przewód elektryczny.
| Opis:
| Na zdjęciu na kawałku butelki umieszczamy, szpilkę oraz folię aluminiową. Do szpilki przypinamy przewód, który posłuży do przemieszczenia elektronów, za pomocą np. maszyny Winhursta. Elektrony przemieszczają się na folię aluminiową. Folia aluminiowa zaczyna się obracać, ponieważ powstaje "wiatr elektronów". Na ostrych końcówkach zbierają się elektrony, które są wyrzucane w powietrze. Beniamin Franklin wykorzystał to po raz pierwszy do wykrywania piorunów. Stąd nazwa młynek Franklina. My użyjemy bezpieczniejszej maszyny Winhursta. |
| Uczeń: | Waluda Emil |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im. Powstania Styczniowego w Potoku Górnym |
| Miejscowość: | Potok Górny 193 |
| Nauczyciel: | Tutka Paweł |
-
30. Model elektrofiltru
(Nr 376/2019 - Soboń Aleksandra )
| Przedmioty: | Duży słoik, korek styropianowy, taśma klejąca, dwa duże gwoździe, przewody, maszyna elektrostatyczna, papier, zapałki.
| Opis:
| Do słoika dorabiamy korek styropianowy. Przez korek przebijamy dwa gwoździe, łączymy z biegunami maszyny elektrostatycznej.
Zapalony papier wkładamy do słoja i całość szczelnie zakrywany. Uruchamiamy maszynę elektrostatyczną.
Dym utrzymywał się dosyć długo w słoiku, lecz znikał bardzo szybko, gdy włączyliśmy maszynę elektrostatyczną.
Cząstki dymu pod wpływem pola elektrostatycznego wytworzonego przez przeciwnie naelektryzowane gwoździe zostają naelektryzowane. Obdarzone ładunkiem elektrycznym wędrują do elektrody o ładunku przeciwnym, na której się osadzają i rozładowują elektrycznie.
Urządzenia takie są umieszczane w kominach.
|
| Uczeń: | Soboń Aleksandra |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im. Dzieci Zamojszczyzny |
| Miejscowość: | Złojec |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
31. Model elektroskopu
(Nr 461/2022 - Marczak Wiktor )
| Przedmioty: | Materiały jakie były mi potrzebne do wykonania doświadczenia:
-słoik
-słomka
-kawałek tektury
-30 cm miedzianego drutu
-folia aluminiowa
-plastelina
-balon
-wełniany materiał
| Opis:
| Celem doświadczenia jest stwierdzenie, że ładunek ujemny (elektrony) się przemieszcza.
Podczas zbliżania naładowanego przedmiotu powodujemy przemieszczenie się ruchomych ładunków ujemnych ? elektronów swobodnych. Jeśli zbliżymy naładowany dodatnio przedmiot, to ujemny ładunek elektryczny przemieści się w górę. Pozbawione ładunków ujemnych listki będą naelektryzowane jednoimiennie - dodatnio i zaczną się odpychać. Podczas zbliżania naładowanego ujemnie przedmiotu będziemy mieli sytuację odwrotną. Ruchomy ładunek elektryczny ujemny będzie spływać na dół i listki będą miały jego nadmiar. Spowoduje to również rozchylanie się listków elektroskopu.
W moim doświadczeniu elektryzuje balon pocierając go wełnianym materiałem. Następnie zbliżam balon do spirali i obserwuje co się dzieje. |
| Uczeń: | Marczak Wiktor |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Cześnikach |
| Miejscowość: | Cześniki |
| Nauczyciel: | Kułacz Joanna |
-
32. Model przepływowego elektrofiltru
(Nr 449/2021 - Bubiło Amelia - I miejse w 2021 roku )
| Przedmioty: | Maszyna elektrostatyczna, dwie butelki plastikowe, metalowa puszka, drut, przewody, metalowy czyścik spiralny do naczyń, kadzidełka zapachowe, plastelina, zapałki, słomki, klej
| Opis:
| W doświadczeniu zaprezentuję model przepływowego elektrofiltru. Jest to urządzenie, które zaczyna być stosowane nie tylko w przemyśle ale również w kominach domów jednorodzinnych do ograniczenia emisji pyłu oraz toksycznych zanieczyszczeń powietrza.
W uproszczeniu elektrofiltr zbudowany jest z dwóch elektrod podłączonych
do wysokiego napięcia.
Podczas przepływu spalin przez komin cząsteczki elektryzuje jedna elektroda, druga o ładunku przeciwnym przyciąga je. Dzięki temu cząsteczki nie wydostają się na zewnątrz są zbierane i odprowadzane z drugiej elektrody.
W moim modelu komin jest z części dwóch połączonych butelek, jedną elektrodą jest metalowy czyścik, przez który swobodnie przepływają spaliny, drugą elektrodą jest puszka. Czyścik i puszka jest podłączona do maszyny elektrostatycznej. Cząsteczki, które przepływają przez czyścik elektryzują się i są przyciągane do puszki. Cząsteczki nie wydostają się na zewnątrz komina.
|
| Uczeń: | Bubiło Amelia |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im. Dzieci Zamojszczyzny w Złojcu |
| Miejscowość: | Złojec |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
33. Model silnika elektrycznego
(Nr 229/2017 - Szewczyk Magdalena )
| Przedmioty: | magnes neodymowy
bateria
miedziany drut
| Opis:
| Za pomocą nożyczek odcinamy kawałek miedzianego drutu.Wykonanie ramki rozpoczynamy od zrobienia ?pętelki?. Pętelka musi być wykonana z odcina drutu z którego usunęliśmy izolację. Należy przy tym uważać, aby kawałki drutu nie stykały się ze sobą.Następnie wyginamy boki ramki. Rozmiary ramki dobieramy tak, aby druty je tworzące znalazły się około 0,5 cm od baterii. Wyginanie ramki kończymy przygotowaniem końcówek drutu do ślizgania się po górnej części baterii. Zbyt długie końcówki drutu należy odciąć, oczywiście za pomocą nożyczek.Przygotowaną w ten sposób ramkę mocujemy do baterii z magnesem.I już możemy podziwiać obracającą się ramkę, czyli działający model silnika elektrycznego. |
| Uczeń: | Szewczyk Magdalena |
| Szkoła: | Publiczne Gimnazjum w Rudnku |
| Miejscowość: | Rudnik |
| Nauczyciel: | Jaremek Elżbieta |
-
34. Natężenie prądu kontra opór elektryczny przewodnika
(Nr 463/2022 - Sołodziński Jakub - V miejse w 2022 roku )
| Przedmioty: | - miernik uniwersalny
- bateria 9 V
- drewniany patyczek
- przewody
- dwie plastikowe zakrętki
- naczynie z wodą z kranu
- plastelina
| Opis:
| Celem doświadczenia jest sprawdzenie, jak natężenie prądu zależy od oporu elektrycznego przewodnika.
Drewniany patyczek zanurzamy na 5 min w wodzie, a następnie budujemy obwód elektryczny, w którym do mokrego patyczka podłączony jest miernik uniwersalny. Przesuwamy jeden koniec przewodu wzdłuż patyczka i obserwujemy wskazanie miernika. Możemy również sprawdzić wskazania miernika z użyciem suchego patyczka.
Można zaobserwować, że mokre drewno jest dobrym przewodnikiem prądu natomiast suche nie przewodzi prądu - jest izolatorem.
Przesuwanie końcówki przewodu wzdłuż mokrego patyczka powoduje zwiększanie natężenia prądu. Oznacza to, że natężenie prądu jest tym większe, im mniejszy jest opór elementów obwodu (im dłuższy jest fragment patyczka, przez który płynie prąd, tym większy jest opór). |
| Uczeń: | Sołodziński Jakub |
| Szkoła: | Zespół Szkół w Kornelówce. Szkoła Podstawowa w Kolonii Sitno |
| Miejscowość: | Sitno Kolonia 51 |
| Nauczyciel: | Kułacz Joanna |
-
35. Połączenia równoległe
(Nr 384/2020 - Maksimek Nikola - wyróżnienie w 2020 roku )
| Przedmioty: | źródło napięcia bateria 9V
pin przełączający
silnik elektryczny z magnetofonu
silnik elektryczny ze starej suszarki
silnik elektryczny z samochodzika zabawki
przełącznik kierunkowskazu z ciągnika Ursus 330
dioda ze starej szafy sterowniczej
potenc
| Opis:
| Do źródła napięcia baterii mamy podłączone kilka równoległych obwodów elektrycznych. Połączenia zmieniamy przez pin przełączający, który dostarcza napięcie z baterii do różnych odbiorników. Łącznie mamy pięć różnych odbiorników. Poprzez potencjometr możemy zaobserwować zmianę światła. Co możemy wyjaśnić zmieniającym się oporem w potencjometrze. Przełącznik kierunkowskazów pokazuje nam, że poprzez zmianę kierunku prądu możemy zmieniać obroty silnika.
Film |
| Uczeń: | Maksimek Nikola |
| Szkoła: | SP Lipiny Górne |
| Miejscowość: | Lipiny Górne-Borowina |
| Nauczyciel: | Tutka Paweł |
-
36. Silnik elektryczny
(Nr 291/2019 - Gaca Ernest )
| Przedmioty: | bateria przewody wirnik drut miedziany deski wkręty obudowa na baterie łożyska
| Opis:
| Ze starego silniczka wyciągnąłem wirnik z łożyskami. Obudowę na baterie wykonałem z kawałków desek i wkrętów. Z desek skręciłem konstrukcję, do której włożyłem wirnik z łożyskami, z drutu miedzianego zrobiłem szczotki, które muszą się stykać z komutatorem. Prąd płynie z baterii 9V, przez przewody i drut miedziany do komutatora. Z komutatora prąd płynie na cewki,gdzie wytwarza się pole magnetyczne. Pod wirnikiem znajduje się magnes, który wytwarza pole magnetyczne i nadaje kierunek ruchu wirnika. |
| Uczeń: | Gaca Ernest |
| Szkoła: | Gimnazjum im. Pawła Adamca w Łukowej |
| Miejscowość: | Łukowa |
| Nauczyciel: | Duńko Anna |
-
37. Silnik elektryczny
(Nr 410/2021 - Gaca Mateusz )
| Przedmioty: | Bateria, przełącznik, drut nawojowy o grubości 0,5 mm, magnes stały, deseczki, przewody, drut, blaszki miedziane, rurka termo kurczliwa, oś.
| Opis:
| Najpierw nawinąłem dwie cewki, które się krzyżują pod kątem prostym i w jednakowej liczbie 100 nawojów. Wystające druciki połączyłem z miedzianymi blaszkami, które służą za mini ślizgi, do których doprowadziłem prąd z baterii dziewięcio woltowej poprzez przełącznik i dwa styki. Pod cewkami umieściłem magnes, który umożliwia wprowadzenie tego silniczka w ruch. |
| Uczeń: | Gaca Mateusz |
| Szkoła: | Szkołą Podstawowa im. Jana Pawła II |
| Miejscowość: | Łukowa |
| Nauczyciel: | Duńko Anna |
-
38. Silnik elektryczny
(Nr 226/2017 - Panas Katarzyna - wyróżnienie w 2017 roku )
| Przedmioty: | filia aluminiowa, magnesy neodymowe, bateria, wkręt, drut miedziany, akumulator
| Opis:
| Z podanych powyżej przedmiotów skonstruuję prowizoryczne silniki elektryczne. |
| Uczeń: | Panas Katarzyna |
| Szkoła: | Publiczne Gimnazjum w Rudnku |
| Miejscowość: | Rudnik |
| Nauczyciel: | Jaremek Elżbieta |
-
39. Silnik elektryczny
(Nr 487/2022 - Budzyński Hubert - VI miejse w 2022 roku )
| Przedmioty: | Drut, śruby, drewno, metalowe blaszki, akumulator, drukarka 3d
| Opis:
| Przestawię model silnika prądu stałego i zasadę działania. Niektóre element wykonałem na drukarce 3D. |
| Uczeń: | Budzyński Hubert |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im Marszałka Józefa Piłsudskiego w Żdanowie |
| Miejscowość: | Żdanów |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
40. Stukawka elektromagnetyczna
(Nr 423/2021 - Mach Aleksandra )
| Przedmioty: | źródło napięcia, wkręt, cewka, metalowa płytka, stojak
| Opis:
| Przyciśnięcie klucza telegraficznego wywołuje przepływ prądu w obwodzie, w tym również przez wkręt umieszczony w cewce. W wyniku działania elektromagnesu wkręt nieznacznie się unosi. Gdy następuje przerwanie obwodu, wkręt opada prosto na metalową płytkę. |
| Uczeń: | Mach Aleksandra |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Michalowie |
| Miejscowość: | Michalów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
41. Telegraf - transmisja sygnału na odległość.
(Nr 351/2019 - Pęk Maksymilian )
| Przedmioty: | 2 baterie 9V, 4 diody, druty, przewody, zaciski, blaszki, pudełeczka
| Opis:
| W doświadczeniu zaprezentuję wykorzystywany przed laty do przekazywania wiadomości na odległość telegraf.
Z wymienionych elementów wykonałem dwa telegrafy. W nadajniku i odbiorniku włączane są diody połączone ze sobą szeregowo. Telegrafy są ze sobą połączone tylko jednym przewodem. Obwód zamyka uziemienie telegrafów.
W doświadczeniu prezentuję również to, że Ziemia jest przewodnikiem prądu.
|
| Uczeń: | Pęk Maksymilian |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Żdanowie |
| Miejscowość: | Żdanów |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
42. Uciekające kulki
(Nr 270/2018 - Bartoszczyk Weronika - wyróżnienie w 2018 roku )
| Przedmioty: | pudełko, folia aluminiowa, małe kulki styropianowe, pleksa, szmatka.
| Opis:
| W pudełku umieściłam folie i kulki styropianowe owiniente folią aluminiowa. Całość przykryłam pleksą. Po potrciu jej szmatką, są przyciągane przez szybkę. Po zbliżeniu palca - spadają, uciekają. |
| Uczeń: | Bartoszczyk Weronika |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im. Jana Króla |
| Miejscowość: | Nielisz |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
43. Wkładka do buta z ładowarką
(Nr 167/2016 - Kostrubała Daniel )
| Przedmioty: | Przetwornik piezoelektryczny, wkładka do buda, przewody, dioda
| Opis:
| Zamocowany przetwornik piezoelektryczny we wkładce do butów umieszczonej w bucie w wyniku nacisku jest źródłem napięcia elektrycznego. Do wyprowadzonych na zewnątrz przewodów podłączę diodę. Jest o pomysł na ładowarkę do telefonu dla wszystkich, którzy chodzą, biegają. |
| Uczeń: | Kostrubała Daniel |
| Szkoła: | Publiczne Gimnazjum im. Agaty Mróz w Średniem Dużem |
| Miejscowość: | Średnie Duże |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
44. Wyładowania w obniżonym ciśnieniu
(Nr 480/2022 - Komajda Grzegorz - II miejse w 2022 roku )
| Przedmioty: | Maszyna elektrostatyczna, pompka próżniowa, butelka, rurka, żarówka, świetlówka.
| Opis:
| Do zbadania zjawiska wyładowania w gazach rozrzedzonych wykorzystam butelkę, w której obniżę ciśnienie.
Metalowa rurka podłączona do pompki będzie jedną elektrodą, drugą drut umieszczony w przewierconym dnie butelki. Elektrody podłączę o maszyny elektrostatycznej.
W oświadczeniu można zaobserwować jak wyglądają wyładowania w obniżonym ciśnieniu, jak na nie wypływa ciśnienie oraz odległość elektrod (w butelce możliwa jest regulacja odległości).
Dodatkowo sprawdzę jak wygląda wyładowanie takie żarówkach nieenergooszczędnych oraz w świetlówkach.
|
| Uczeń: | Komajda Grzegorz |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im. Dzieci Zamojszczyzny w Zlojcu |
| Miejscowość: | Złojec |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
45. Wysokie napięcie z recyklingu- Generator Van de Graaffa
(Nr 146/2016 - Kidała Kacper - I miejse w 2016 roku )
| Przedmioty: | Samodzielnie wykonany Generator Van de Graaffa, dzwonek Franklina, butelka lejdejska, świetlówka
| Opis:
| Uczeń przedstawi działanie Generatora Van de Graaffa w doświadczeniu z dzwonkiem Franklina, świetlówką, liniami pola centralnego i butelką lejdejską |
| Uczeń: | Kidała Kacper |
| Szkoła: | Gimnazjum nr 6 |
| Miejscowość: | Chełm |
| Nauczyciel: | Osińska Ewa |
-
46. Żarówka
(Nr 324/2019 - Kurp Andrzej )
| Przedmioty: | kawałek sprężynki,słoik,drut miedziany,prostownik do ładowania akumulatorów
| Opis:
| Po podłączeniu prostownika do prądu na środku sprężynki umieszczonej w słoiku styka się przepływający prąd. |
| Uczeń: | Kurp Andrzej |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Dąbrowicy |
| Miejscowość: | Dąbrowica |
| Nauczyciel: | Bożek Wiesław |
-
47. Żarówka z grafitu w słoiku.
(Nr 66/2015 - Sobiński Piotr - III miejse w 2015 roku )
| Przedmioty: | Rysik ołówka, przewody, akumulator, słoik, świeczka, talerzyk, woda
| Opis:
| Rysik podłączony do przewodów umieszczono w słoiku.
Na talerzyku z wodą zapalono świeczkę i przykryto ją słoikiem z rysikiem.
Po zgaśnięciu świeczki przewody podłączono do akumulatora. Rysik się świeci.
|
| Uczeń: | Sobiński Piotr |
| Szkoła: | Publiczne Gimnazjum w Rudniku |
| Miejscowość: | Rudnik |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
Inne -
48. Absorbcja promieniowania
(Nr 252/2018 - Misiarz Paulina - III miejse w 2018 roku )
| Przedmioty: | dwie butelki, papier czarny i biały, wężyk, zabarwiona woda, żelazko
| Opis:
| Montujemy zestaw taki jak na zdjęciu. Zbliżamy żelazko i obserwujemy zachowanie się kropli. |
| Uczeń: | Misiarz Paulina |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Sułowie |
| Miejscowość: | Sułów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
49. Armata na piłeczki do tenisa stołowego
(Nr 233/2018 - Kubaj Radosław )
| Przedmioty: | piłeczka do tenisa stołowego, dezodorant, zapalniczka, kartonowa rurka, taśma klejąca
| Opis:
| W kartonowej rurce zaklejamy jeden otwór. Następnie nad zaklejoną dziurą wykonujemy otwór. Na koniec do rurki wpsikujemy dezodorant, wkładamy piłeczkę i podpalamy zapalniczką dezodorant w otworze od zaklejonej stron. Pod wpływem ciśnienia piłeczka wystrzeli z tuby z efektem dzwiękowym |
| Uczeń: | Kubaj Radosław |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa Im. Jana Pawła II w Łukowej |
| Miejscowość: | Łukowa |
| Nauczyciel: | Duńko Anna |
-
50. Cofanie kolorów w czasie
(Nr 190/2017 - Świderek Michał - wyróżnienie w 2017 roku )
| Przedmioty: | 2 szklanki (szeroka i wąska), przezroczyste mydło w płynie, 3 barwniki spożywcze, 3 pipety, woda, 3 małe kubeczki
| Opis:
| Do szerokiej szklanki wlewamy mydło w płynie i wkładamy wąską szklankę, do której nalewamy wody. W trzech małych kubeczka, barwimy mydło w płynie na różne kolory. Nabieramy pipetą zabarwione mydło w płynie i delikatnie wpuszczamy do mydła w szerokiej szklance, robiąc plamkę. Tak samo postępujemy z pozostałymi kolorami mydła. Kręcimy wąską szklanką - kolory mieszają się. Kręcimy w przeciwnym kierunku i wracamy do pierwotnego stanu tych kolorów. |
| Uczeń: | Świderek Michał |
| Szkoła: | Gimnazjum Nr 2 im. Papieża Jana Pawła II w Tomaszowie Lubelskim |
| Miejscowość: | Tomaszów Lubelski |
| Nauczyciel: | Kobiałka Urszula |
-
51. Domowy głośnik
(Nr 269/2018 - Grzyb Katarzyna - VI miejse w 2018 roku )
| Przedmioty: | Miedziany drut, klej na gorąco, plastikowy pojemnik, baterie mini, plastikowy klocek, wtyczki ze starych słuchawek z kablem.
| Opis:
| Należy skonstruować przewód elektryczny, a następnie odpowiednio przymocować go do plastikowych części, aby mógł powstać głośnik. |
| Uczeń: | Grzyb Katarzyna |
| Szkoła: | Gimnazjum im. Pawła Adamca w Łukowej |
| Miejscowość: | Łukowa |
| Nauczyciel: | Duńko Anna |
-
52. Doświadczenie z dziedziny MHD Magnetohydrodynamiki
(Nr 413/2021 - Chmielewski Dawid - II miejse w 2021 roku )
| Przedmioty: | Potrzebujemy:
-drewnianą lub plastikową miskę
-pieprz mielony (aby zobaczyć bardziej efekt)
-roztwór wody z solą (soli dodaje się po to aby woda bardziej przewodziła prąd elektryczny)
- pasek folii aluminiowej
-miedziany drut
- okrągły magnes
| Opis:
| Wykonanie:
1-wykładamy boki miski folią aluminiową
2-wkładamy magnes na środek miski
3-drut wyginamy w taki sposób jak na obrazku:
4-podpinamy zasilanie (np. prostownik), plus podpinamy do miedzianego druta, a minus do folii aluminiowej
5-zalewamy magnes roztworem z wody i soli , tak aby roztwór był troszeczkę wyżej niż magnes.
6-dodajemy trochę pieprzu
7-doprowadzamy napięcie
Widzimy ruch cieczy .
W środku magnesu kręci się ona w jedną stronę ,a na magnesie w przeciwną. Spowodowane jest to działaniem siły magnetycznej i jonizacji cieczy.
Efekt ma nazwę zjawiska magnetohydrodynamicznego.
Gdy podepniemy wyższe napięcie ,wtedy powstanie większa siła i pieprz zacznie się szybciej kręcić.
Magnetohydrodynamika bada oddziaływanie cieczy przewodzących prąd elektryczny i zjonizowanych gazów wraz z polem magnetycznym.
Gdy bieguny podepniemy na odwrót to wtedy woda zacznie wrzeć.
Magnetohydrodynamika to inaczej MHD, hydromagnetyka, magnetogazodynamika, magnetoplazmodynamika
Mhd wykorzystuje się w elektrowniach np. do przetwarzania energii cieplnej gazu w energię elektryczną.
Pole magnetyczne indukuje w poruszającym się płynie prądy elektryczne. Oddziaływanie powstałych prądów z polem magnetycznym za pomocą siły Lorentza wpływa z kolei na wielkość tego pola i ruch płynu.
Jednym z charakterystycznych zjawisk rozpatrywanych przez magnetohydrodynamikę jest występowanie w płynie znajdującym się w zewnętrznym polu magnetycznym fal poprzecznych (tzw. fal Alfvéna).
|
| Uczeń: | Chmielewski Dawid |
| Szkoła: | Publiczna Szkoła Podstawowa im. 9 Pułku Piechoty Legionów AK |
| Miejscowość: | Białopole |
| Nauczyciel: | Ilasz Alicja |
-
53. Dziura w butelce
(Nr 528/2024 - Kołtun Malwina )
| Przedmioty: | plastikowa butelka, gwóźdź, woda, taśma klejąca
| Opis:
| W plastikowej butelce robimy dziurkę, zaklejamy ją taśmą klejącą i nalewamy do butelki wody. Odklejamy taśmę i woda wylatuje przez dziurkę z butelki. Puszczamy butelkę z wysokości około półtora metra i wtedy woda przestaje z niej wypływać.
Wyjaśnienie: Stan nieważkości polega na braku wzajemnego nacisku między ciałem a podłożem. Występuje gdy ciało porusza się tylko pod wpływem sił grawitacji, czyli na przykład podczas spadku swobodnego. Po upuszczeniu butelki woda więc nie naciska na butelkę i nie wypływa. |
| Uczeń: | Kołtun Malwina |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Sułowie |
| Miejscowość: | Sułów 64 |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
54. Emisja promieniowania cieplnego.
(Nr 175/2016 - Szałata Patrycja )
| Przedmioty: | 2 małe butelki i 1 duża, kartka białego i czarnego papieru, gumowy wężyk, czajnik z gorącą wodą, zabarwiona woda
| Opis:
| W zakrętkach dwóch przezroczystych butelek wykonujemy dziurki i łączymy je przezroczystym wężykiem uszczelniając połączenia plasteliną. Do wężyka wprowadzamy kroplę zabarwionej wody i zakręcamy zakrętki. Miedzy butelki wstawiamy dużą butlę. Małe butelki oklejamy - jedną białym a drugą czarnym papierem. Wlewamy do środkowej butelki gorącą wodę. Kropla cieczy przesuwa się od strony butelki oklejonej czarnym papierem w stronę butelki oklejonej białą kartką.
|
| Uczeń: | Szałata Patrycja |
| Szkoła: | Publiczne Gimnazjum w Rudnku |
| Miejscowość: | Rudnik |
| Nauczyciel: | Prokop Anna |
-
55. Fontanna Herona
(Nr 458/2022 - Chmielewski Dawid )
| Przedmioty: | 2m wężyk, 3 pojemniki 5l, woda
| Opis:
| Woda spływająca w dół ( z pierwszego , otwartego zbiornika) wypycha powietrze (znajdujące się w dolnym pojemniku) do środkowego. Wytwarza Ciśnienie w środkowym zbiorniku, poprzez "wtłaczanie" coraz większej ilości powietrza (nie jest to duże Ciśnienie, iż różnica poziomów cieczy nie jest duża). Ciśnienie w środkowym zbiorniku wypycha wodę znajdująca się na dnie zbiornika. Przez wężyk woda jest wypychana " do góry" przez co możemy zaobserwować fontannę. Następnie ciecz lądując z powrotem w górnym zbiorniku, spada na dół dzięki sile ciężkości, oraz sile wypadkowej, i znów wykonuje opisane powyżej kroki. Woda będzie tak krążyć dopóki, skończy się ciecz w środkowym zbiorniku, bądź powietrze z dolnego zbiornika zostanie wypchane do górnego . |
| Uczeń: | Chmielewski Dawid |
| Szkoła: | Publiczna Szkoła Podstawowa im. 9 Pułku Piechoty Legionów AK |
| Miejscowość: | Białopole |
| Nauczyciel: | Ilasz Alicja |
-
56. Karuzela
(Nr 314/2019 - Albiniak Adam )
| Przedmioty: | rurka w kształcie spirali, naczynie z wodą, świeczka.
| Opis:
| Podgrzana w spiralnej rurce woda zaczyna wrzeć, jest to zjawisko przemiany cieczy w gaz, podczas którego powstają i rosną pęcherzyki pary nasyconej w objętości cieczy. Przy wrzeniu cieczy w spiralnej rurce, w której ścianki są powierzchniami grzejnymi, nierówności ścianek i zanieczyszczenia znajdujące się w cieczy stanowią zarodki, na których powstają pęcherzyki pary. Pęcherzyki te wypływają z rurki i dzięki sile wyporu po wypłynięciu wprawiają w ruch karuzelę. |
| Uczeń: | Albiniak Adam |
| Szkoła: | Publiczna Szkoła Podstawowa im. 9 Pułku Piechoty Legionów AK |
| Miejscowość: | Białopole |
| Nauczyciel: | Ilasz Alicja |
-
57. Magiczne pianki
(Nr 526/2024 - Misiarz Piotr - IV miejse w 2024 roku )
| Przedmioty: | -pianki spożywcze
-butelka
-wentyl rowerowy
-pompka rowerowa
| Opis:
| Poprzez zwiększenie ciśnienia w butelce przy pomocy pompki i umieszczonego w nakrętce wentyla rowerowego pianki spożywcze zmniejszają się i zgniatają.
|
| Uczeń: | Misiarz Piotr |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Sułowie |
| Miejscowość: | Sułów 64 |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
58. Młyn świetlny.
(Nr 159/2016 - Szykuła Bartłomiej )
| Przedmioty: | Szklany słoik z nakrętką, folia aluminiowa, czarna farba, korek, igła, klej, lampka.
| Opis:
| Wycinamy z folii aluminiowej krążek z którego robimy wiatraczek. Matowe strony skrzydeł malujemy czarną farbą. Wiatraczek osadzamy na ostrzu igły umocowanej na korku. Korek przyklejamy do wewnętrznej strony pokrywki od słoika. W pokrywce robimy mały otwór. Podgrzewamy lekko słoik nad kuchenką lub w piekarniku i zaklejamy otwór taśmą. Gdy ustawimy słoik w słońcu lub pod lampką to wiatraczek będzie się kręcił. Lśniące części odbijają światło, natomiast części zaczernione absorbują je. Zróżnicowane odbijanie światła wprawia go w ruch. |
| Uczeń: | Szykuła Bartłomiej |
| Szkoła: | Gimnazjum nr 2 im. Papieża Jana Pawła II |
| Miejscowość: | Tomaszów Lubelski |
| Nauczyciel: | Kobiałka Urszula |
-
59. Nurek Kartezjusza
(Nr 406/2020 - Smyl Natalia )
| Przedmioty: | plastikowa butelka pełna wody, słomka, plastelina, spinacz
| Opis:
| Skracamy słomkę tak, żeby miała obie końcówki równe względem przeguby. Łączymy jej końce spinaczem biurowym i przyklejamy do niego odpowiedni kawałek plasteliny.
Do butelki z wodą wrzucamy nurka, plasteliną do dołu.
Gdy nutek ledwo unosi się na powierzchni wody zakręcamy szczelnie butelkę i naciskamy.
Obserwacje:
Naciskając butelkę, nutek Kartezjusza wędruje na dół butelki. Odpuszczając nacisk nutek powędruje ponownie pod korek,
Wnioski:
Nurek Kartezjusza działa dzięki prawa wyporności Archimedesa i Prawa Pascala. Na znajdujący się w słomce pęcherzyk powietrza działa siła wyporu. Odpowiednio dobrana ilość plasteliny powoduje, że słomka unosi się blisko powierzchni. Podczas ściskania butelki, następuje kompresja powietrza w słomce, przez co jej wyporność maleje- nurek kartezjański opada na dno. Ciecze są dużo mniej ściśliwe niż powietrze, dlatego też doświadczenie się udaje. Prawo Pascala gwarantuje, że jeśli na ciecz działa dodatkowe ciśnienie, to rozchodzi się ono w całej objętości cieczy. Złego powodu nie ma znaczenia, w którym miejscu ściskamy butelkę. |
| Uczeń: | Smyl Natalia |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Michalowie |
| Miejscowość: | Michalów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
60. Nurkujące rodzynki
(Nr 516/2024 - Nowaczewska Kinga )
| Przedmioty: | szklane naczynie, woda gazowana oraz rodzynki, również mogą to być inne małe suszone owoce.
| Opis:
| Opis:
Do naczynia wlewamy wodę gazowaną, a następnie wrzucamy do niej pojedynczo rodzynki. Pierwsze co widzimy to rodzynki, które opadają na dno, świadczy to o tym, że są one cięższe od wody. Po kilku sekundach można zobaczyć, że gazowe bąbelki otaczają poszczególne rodzynki, które zaczynają wypływać na powierzchnię. Kiedy gaz ten zetknie się z powierzchnią wody bąbelki pękają, po czym opadają na dno, tak jakby nurkowały. Proces wytwarza się do tego momentu kiedy spadnie zawartość gazu.
Wniosek:
W wodzie gazowanej jest gaz, czyli dwutlenek węgla, który przedostaje się do powietrza w postaci bąbelków. Gdy do wody wrzucimy rodzynki, wtedy gaz zaczyna gromadzić się na ich powierzchni. Dzieje się tak, gdyż rodzynki mają porowatą powierzchnię, na której gromadzą się cząsteczki dwutlenku węgla. Im bardziej porowata powierzchnia tym więcej gazu może się nagromadzić. |
| Uczeń: | Nowaczewska Kinga |
| Szkoła: | Publiczna Szkoła Podstawowa im. 9 Pułku Piechoty Legionów AK w Białopolu |
| Miejscowość: | Białopole |
| Nauczyciel: | Ilasz Alicja |
-
61. Odbijający się strumień
(Nr 496/2023 - Sulowski Oskar )
| Przedmioty: | Zlewka o pojemności 500 ml, 750 ml płynu do mycia naczyń oraz gramofon.
| Opis:
| Należy wlać 300 ml płynu do naczyń do zlewki, po czym umieścić ją na środku płyty gramofonu. Gramofon powinien zostać uruchomiony, następnie trzeba dolewać słabym strumieniem płyn do naczyń w środek zlewki. Strumieniem, będącym 20 cm nad zlewką, należy celować w obrzeża płynu znajdującego się w zlewce. Zaobserwujemy, iż strumień nie miesza się z płynem w zlewce, ponadto jest on wystrzeliwany z powrotem na powierzchnię. Jest to spowodowane tym, że przy odpowiedniej prędkości, strumień wpada na powierzchnię ośrodka otoczony cienką warstwą powietrza, która izoluje strumień od ośrodka. Izolowany strumień wciąż ma określoną prędkość i kieruję swój ruch zgodnie z kierunkiem ruchu ośrodka. Lokalne wgłębienie powierzchni, spowodowane ruchem ośrodka, działa, jak skocznia, z której następuję wybicie. |
| Uczeń: | Sulowski Oskar |
| Szkoła: | Publiczna Szkoła Podstawowa im. 9 Pułku Piechoty Legionów AK w Białopolu |
| Miejscowość: | Białopole |
| Nauczyciel: | Ilasz Alicja |
-
62. Pojedynek balonów
(Nr 374/2019 - Podoba Łukasz - VII miejse w 2019 roku )
| Przedmioty: | -dwa identyczne balony
-dwa spinacze
-słomka
-nitka
-nożyczki
| Opis:
| 1. Nadmuchaj mocno jeden z balonów.
2. Zamknij wylot balonu klamerką, aby nie uszło z niego powietrze, zostawiając luźną końcówkę wylotu.
3. Do luźnej końcówki wprowadź koniec słomki i szczelnie przymocuj ją do wylotu nicią.
4. Nadmuchaj drugi balon, lecz słabiej niż poprzedni. Wylot zamknij klamerką, zostawiając luźną jego końcówkę.
5. Włóż drugi koniec słomki do luźnego końca wylotu mniejszego balonu i obwiąż szczelnie nicią końcówkę balona i słomkę.
6. Jednocześnie usuń obydwie klamerki do bielizny.
Jak to działa?
Dmuchanie balonu jest zwykle najtrudniejsze na początku. W miarę jak balon ?rośnie?, dmucha się coraz łatwiej. To oznacza, że balon napełniony małą ilością powietrza znajduje się pod większym napięciem niż balon, w którym jest duża ilość powietrza. Powierzchnia balonu początkowo musi się mocno rozciągać, a my musimy się zmagać z silnym oporem. Jednocześnie wypuszczamy je z rąk, uwalniając strumień powietrza. Mniejszy balon odleci o wiele szybciej, a znajdujące się w nim powietrze ujdzie w bardzo krótkim czasie. Większy balon jest wolniejszy. Podczas naszego eksperymentu, powietrze z małego balonu ujdzie zatem szybciej niż z dużego. Dlatego powietrze z małego balonu przepływa przez słomkę do dużego i jeszcze bardziej go powiększa.
|
| Uczeń: | Podoba Łukasz |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa nr 2 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego |
| Miejscowość: | TOMASZÓW LUBELSKI |
| Nauczyciel: | KOBIAŁKA URSZULA |
-
63. Prawo Bernoulliego
(Nr 531/2024 - Sak Julia )
| Przedmioty: | piłeczka pingpongowa zawieszona na nitce, wypływająca woda z kranu
| Opis:
| Piłeczkę pingpongową zawieszamy na sznurku. Odkręcamy kran nad zlewem. Gdy piłeczka dostanie się w strumień wody wypływającej z kranu zostanie wciągnięta do strumienia.
Wyjaśnienie: Zachowanie się piłeczki można wyjaśnić z prawa Bernoullie które brzmi: "Suma ciśnień statycznego dynamicznego i hydrostatycznego w cieczy lub gazie jest stała". Płynąca ciecz wytwarza duże ciśnienie dynamiczne w wyniku czego ciśnienie statyczne w okolicach strumienia jest małe. Na piłeczkę działa więc siła zwrócona do środka strumienia wody. |
| Uczeń: | Sak Julia |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Sułowie |
| Miejscowość: | Sułów 64 |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
64. Silnik pulsacyjny
(Nr 261/2018 - Kłus Dagmara )
| Przedmioty: | 1.Słoik 2. Paliwo 3. Ogień
| Opis:
| Robię dziurę w wieku słoika, napełniam słoik paliwem, wydmuchuje trochę powietrza i wstrząsami. Po zakręceniu słoika przybliżam ogień i obserwuję |
| Uczeń: | Kłus Dagmara |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Michalowie |
| Miejscowość: | Michalów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
65. Siła nośna i latająca puszka
(Nr 386/2020 - Rak Milena )
| Przedmioty: | pusta puszka po napoju, Kubek lub garnuszek (średnica kubka lub garnuszka powinna być niewiele większa od średnicy puszki)
| Opis:
| Przebieg: Pustą puszkę należy włożyć do kubka. Następnie zaczynamy dmuchać w wolną przestrzeń pomiędzy brzegiem kubka, a puszką. Nasza puszka zaczyna wyskakiwać. Wysokość na jaką nam będzie puszka wyskakiwać zależy od siły z jaką dmuchamy do kubka. Im dmuchniemy mocniej tym wyżej wyskoczy nam puszka.
Wyjaśnienie: Kiedy puszka jest luźno postawiona np. na stole, to w czasie dmuchania na nią łatwo ją będzie przewrócić lub przesunąć. Dlatego należy ją postawić w kubku. Kubek jako cięższy nie da się przewrócić. W czasie dmuchania od góry, prędkość wpadającej strugi powietrza do kubka jest duża, natomiast na dole puszki prawie maleje do zera. Puszka wyskakuje z kubka ponieważ dmuchając wprawiamy powietrze w ruch. Poruszające się powietrze ma mniejsze ciśnienie niż powietrze stojące, takie które nie porusza się. W takim układzie gdzie występuje różnica w prędkości przepływu powietrza (lub cieczy) pojawia się zjawisko różnicy ciśnień, które zostało opisane przez Bernoulliego i zostało nazwane prawem Bernoulliego.
|
| Uczeń: | Rak Milena |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Sułowie |
| Miejscowość: | Sułów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
66. Siła wyporu
(Nr 530/2024 - Sak Julia )
| Przedmioty: | plastelina, szklanka, woda, sól
| Opis:
| Plastelinę wrzucamy do słodkiej wody i ona tonie. Z plasteliny lepimy statek i kładziemy go na wodzie. Taki statek pływa na powierzchni wody.
Następnie kładziemy statek do słonej wody wtedy zanurzenie statku jest mniejsze.
Wyjaśnienie: Na plastelinę wrzuconą do wody działa siła ciężkości (grawitacji) i zgodnie z prawem Archimedesa siła wyporu zwrócona do góry. Siła ciężkości jest większa niż wyporu ponieważ gęstość plasteliny jest większa niż wody i plastelina tonie. Siła wyporu zależy od objętości zanurzonej części oraz od gęstości cieczy, w której zanurzone jest ciało. Statek ulepiony z plasteliny pływa na powierzchni wody ponieważ po uformowaniu zwiększył swoją objętość, więc woda może działać do góry dużo większą siłą wyporu i statek tak się zanurza aby siła wyporu równoważyła siłę ciężkości.
Woda słona ma większą gęstość niż słodka więc zanurzenie statku maleje. |
| Uczeń: | Sak Julia |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Sułowie |
| Miejscowość: | Sułów 64 |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
67. Tornado w butelce.
(Nr 281/2018 - Buczkowska Ewa - IV miejse w 2018 roku )
| Przedmioty: | Dwie przezroczyste butelki bez etykiet, dwie zakrętki, klej lub taśma klejąca, woda, wiertarka.
| Opis:
| Przebieg doświadczenia:
1. W zakrętkach wykonujemy otwory o tej samej średnicy za pomocą wiertarki i sklejamy je zewnętrznymi stronami denek klejem lub taśmą klejącą, tak aby otwory na siebie nachodziły.
2. Napełniamy jedną butelkę wodą i zakręcamy przygotowaną wcześniej podwójną zakrętką. Do górnej zakrętki wkręcamy drugą, pustą butelkę (?do góry nogami?).
3. Chwytamy butelki jedną ręką tak , by pusta butelka znajdowała się na górze, po czym szybko odwracamy je do góry nogami i wykonujemy kilka szybkich obrotów, aby woda w butelce wirowała.
Obserwacje:
Woda wirując, tworzy charakterystyczny lej przypominający tornado.
Wnioski:
Wytworzony wir ma postać podobną do tych, które obserwujemy w życiu codziennym: w rzece lub przy wypuszczaniu wody z wanny. Wiry powstają wszędzie tam, gdzie prędkość przepływu dość gwałtownie się zmienia i nie bez znaczenia jest tutaj zjawisko lepkości.
W wirze wytworzonym w butelce prędkość wody przy ściankach butelki jest w przybliżeniu równa zero, natomiast im bliżej osi wiru tym ich prędkość liniowa jest większa. Dlatego widząc na wodzie wir, można wywnioskować, że pod jej powierzchnią znajduje się jakaś nierówność. Z kolei tor cząsteczek wody jest spiralą.
Wir w butelce pomaga przezwyciężyć siłę lepkości. Bez niego powietrze przeciskałoby się przez mały otwór między butelkami bańka po bańce. Siła odśrodkowa działająca na wir |
| Uczeń: | Buczkowska Ewa |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa Nr 2 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego |
| Miejscowość: | Tomaszów Lubelski |
| Nauczyciel: | Kobiałka Urszula |
-
68. Turbina słoneczna
(Nr 180/2016 - Szewczyk Katarzyna - wyróżnienie w 2016 roku )
| Przedmioty: | duża plastikowa butelka,spray czarny,dwie szpilki, kawałek gumki, blacha aluminiowa z puszki po napoju, lampka biurowa
| Opis:
| Plastikową butelkę malujemy sprayem. W dolnej części butelki wycinamy otwór w celu dopływu świeżego powietrza. Z aluminiowej puszki wycinamy kółko o średnicy 4 cm. Na jego środku robimy delikatne wgłębienie gwoździem. Następnie nacinamy kółko w czterech równych odstępach i odpowiednio wyginamy aby uzyskać kształt wiatraczka. W gwint butelki wbijamy szpilkę z nabitym wcześniej kawałkiem gumki na środku. Drugą szpilkę wbijamy prostopadle do pierwszej, tak aby przechodziła przez kawałek gumki. Umieszczamy wiatraczek na szpilce. Butelkę pomalowana czarnym sprayem oświetlamy lampką lub światłem słonecznym. Obserwujemy ruch wiatraczka. Po oświetleniu butelki wiatraczek obraca się. Zaczernione powierzchnie butelki absorbują silniej światło sztuczne lub naturalne, dlatego powietrze wewnątrz butelki znacznie się ogrzewa. Powiększa swoją objętość, staje się przez to lżejsze, unosi się do góry i wprawia w ruch wiatraczek. W tym czasie od dołu napływa zimne powietrze. |
| Uczeń: | Szewczyk Katarzyna |
| Szkoła: | Publiczne Gimnazjum w Rudnku |
| Miejscowość: | Rudnik |
| Nauczyciel: | Prokop Anna |
-
69. Wahajaca sie świeca.
(Nr 278/2018 - Ferenc Jakub - wyróżnienie w 2018 roku )
| Przedmioty: | ? świeczka
? igła lub ostry patyczek (np. do szaszłyków)
? zapalniczka lub zapałki
? dwa wysokie pojemniki
? nożyk
| Opis:
| Przebieg:
Na początku musimy nożykiem odkroić dolną końcówkę świeczki, tak, aby knot wystawał z obu stron.
Następnie igłą lub ostrym patyczkiem przebijamy świeczkę w poprzek. Staramy się zrobić to możliwie najbardziej symetrycznie (przez środek świeczki).
Kładziemy konstrukcję na dwóch wysokich pojemnikach, opierając na nich igłę lub patyczek. Chcemy, żeby świeczka mogła się swobodnie obracać pomiędzy pojemnikami.
Podpalamy świeczkę z obu stron i czekamy aż zacznie się zachowywać niczym wahadło.
Wyjaśnienie:
Jak to się dzieje, że świeczka się waha? Za wszystko odpowiedzialny jest środek ciężkości. Jeśli dobrze wykonaliśmy doświadczenie i przebiliśmy świeczkę dokładnie przez środek, to po położeniu na pojemniki, nie powinna się poruszać. Podpalony knot powoduje topienie i parowanie materiału świeczki, przez co zaburzona zostaje równowaga. Świeczka przekręca się w jedną ze stron. Następnie ta strona szybciej się ?zużywa?, ponieważ ogień bardziej na nią wpływa. Następuje topienie i parowanie i sytuacja się powtarza dla drugiej ze stron.
|
| Uczeń: | Ferenc Jakub |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa Nr 2 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego |
| Miejscowość: | Tomaszów Lubelski |
| Nauczyciel: | Kobiałka Urszula |
-
70. Walka między dwoma żywiołami
(Nr 515/2024 - Nadolski Miłosz )
| Przedmioty: | talerz, zaparzona kawa naturalna, odrobina alkoholu(najlepiej spirytus), łyżeczka zwykła, malutka miarka
| Opis:
| 1.Talerzyk - najlepiej biały odwracamy dnem do góry
2. Wlewamy za pomocą zwykłej łyżeczki kawę na odwrócony talerz (np. dwie łyżeczki)
3.Na środek kawy wlewamy malutką miareczką (czerwona miarka) odrobinę spirytusu
Obserwacje: po dodaniu do kawy odrobiny spirytusu, natychmiast na środku robi się sucha powierzchnia, kawa jest ,,wypchnięta"po chwili wszystko się uspokaja i substancje tworzą jedną mieszaninę
Wnioski : Alkohol ma małe napięcie powierzchniowe, wypycha kawę na brzegi talerzyka, środek jest suchy i widoczny. Takie zjawisko powstaje gdy spotykają się ciecze o różnych napięciach powierzchniowych. Ciecz o małym napięciu chce zdobyć dużą powierzchnię. Cząsteczki poruszają się i powstaje mieszanina o małym napięciu powierzchniowym niż była poprzednio |
| Uczeń: | Nadolski Miłosz |
| Szkoła: | Publiczna Szkoła Podstawowa im. 9 Pułku Piechoty Legionów AK w Białopolu |
| Miejscowość: | Białopole |
| Nauczyciel: | Ilasz Alicja |
-
71. Wir
(Nr 527/2024 - Kołtun Malwina )
| Przedmioty: | 2 przezroczyste szklane butelki, taśma klejąca, zakrętki do butelek
| Opis:
| W obu zakrętkach robimy niewielkie dziury, mniej więcej tych samych rozmiarów. Sklejamy obie do siebie taśma tak aby otwory nakładały się na siebie
- Jedna butelkę napełniamy woda, zakręcamy wcześniej przygotowanym podwójnym korkiem. Następnie do górnej zakrętki wkręcamy druga, pusta butelkę. Butelka u dołu powinna być napełniona woda, a ta u góry powinna być pusta.
- Butelkę chwytamy gdy pusta butelka jest u góry szybko odwracamy aby ta z woda znajdowała się na górze. Wykonujemy kilka szybkich obrotów, by w butelce z woda tworzył się wir w wodzie
Obserwacja: Woda w butelce tworzy lej przypominający tornado.
Utworzony wir ma postać podobną do tych, które obserwujemy w życiu codziennym: w rzece lub przy wypuszczaniu wody z kranu. Wiry powstają wszędzie tam, gdzie prędkość przepływu dość szybko się zmienia i nie bez znaczenia jest tutaj zjawisko lepkości.
W wirze wytworzonym w butelce prędkość wody przy ściankach butelki jest w przybliżeniu równa zero, natomiast im bliżej osi wiru tym ich prędkość liniowa jest większa. Dlatego widząc na wodzie wir, można wywnioskować, że pod jej powierzchnią znajduje się jakaś nierówność. Z kolei tor cząsteczek wody jest spiralą.
Wir w butelce pomaga przezwyciężyć siłę lepkości. Bez niego powietrze przeciskałoby się przez mały otwór między butelkami bańka po bańce. Siła odśrodkowa działająca na wir. |
| Uczeń: | Kołtun Malwina |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Sułowie |
| Miejscowość: | Sułów 64 |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
72. Z ilu kolorów składa się czarny flamaster?
(Nr 456/2022 - Kaczyńska Florentyna )
| Przedmioty: | głębszy talerz, ocet, ręczniki kuchenne lub bibuła filtracyjna, czarny flamaster
| Opis:
| Z ręcznika lub bibuły wycinamy pasek o szerokości około 6 cm. Na jednej z jego krótszej krawędzi malujemy czarnym flamastrem grubą kreskę. Do talerza nalewamy warstwę octu o wysokości 1 cm i wkładamy do niego nasz pasek, tak aby jego zamalowana część znajdowała się w cieczy. Po chwili zauważamy, że kolor czarny rozdzielił się na czerwony i niebieski. Kiedy odczekamy jeszcze kilka godzin, efekt jest jeszcze bardziej imponujący ? czarny kolor znikł całkowicie, a papierek zabarwił się na niebiesko, żółto, zielono i czerwono, tworząc warstwy przypominające tęczę. Zjawisko to nosi nazwę chromatografii, czyli rozdzielania barw. (na zdjęciu: z lewej doświadczenie wykonane na ręczniku kuchennym, z prawej na bibule filtracyjnej) |
| Uczeń: | Kaczyńska Florentyna |
| Szkoła: | Publiczna Szkoła Podstawowa im. 9 Pułku Piechoty Legionów AK |
| Miejscowość: | Białopole |
| Nauczyciel: | Ilasz Alicja |
-
73. Zaczarowana spirala
(Nr 397/2020 - Grela Aleksandra )
| Przedmioty: | spirala wycięta z papieru, nici, świeczka
| Opis:
| Doświadczenie polega na umieszczeniu spirali wyciętej z papieru nad zapaloną świeczką. Powietrze ogrzewane przez świeczkę będzie unosić się wprawiając spiralę w ruch. |
| Uczeń: | Grela Aleksandra |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Michalowie |
| Miejscowość: | Michalów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
74. Zjawisko implozji
(Nr 387/2020 - Tomaszewska Beata )
| Przedmioty: | ? Miska
? Woda (najlepiej zimna)
? Puszka
? Szczypce
? Źródło ciepła np. Kuchenka
| Opis:
| Wykonanie:
? Do pustej puszki wlewamy niewielką ilość wody (kilka milimetrów).
? Stawiając puszkę na kuchence podgrzewamy znajdującą się wewnątrz wodę.
? Po wygotowaniu się wody chwytamy puszkę i umieszczamy ją otworem do dołu w misce wypełnionej wodą. Włożenie do wody puszki otworem do dołu gwarantuje utrzymanie tej samej liczby cząstek powietrza wewnątrz puszki podczas schładzania.
? Obserwujemy proces jej zgniatania.
Wyjaśnienie:
Podczas ogrzewania puszki, ogrzewamy również wodę i powietrze znajdujące się wewnątrz. Wraz ze wzrostem temperatury woda zaczyna parować, zamieniając się w parę wodną, która zaczyna wypełniać całą puszkę wewnątrz. Para wodna wypycha w ten sposób nadmiar powietrza i pary wodnej na zewnątrz przez otwór u wylotu puszki. Gdy wkładamy puszkę do miski z wodą, temperatura wewnątrz puszki gwałtownie się obniża i znajdująca się wewnątrz para wodna zaczyna się skraplać. Skroplona para wodna zajmuje mniejszą objętość niż wcześniej i w puszce ciśnienie spada. W porównaniu z ciśnieniem na zewnątrz jest ono znacznie mniejsze. Na skutek sił działających na puszkę (siły działające na ścianki puszki od wewnątrz są znacznie mniejsze, niż siły działające na zewnątrz) ulega ona zgnieceniu. Zgniecenie następuje aż do wyrównania ciśnień w puszce i na zewnątrz. Proces ten zwany jest implozją.
|
| Uczeń: | Tomaszewska Beata |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Sułowie |
| Miejscowość: | Sułów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
Magnetyzm -
75. Badanie ruchu elektronów w silnym polu magnetycznym
(Nr 302/2019 - Kalbarczyk Tymon - VI miejse w 2019 roku )
| Przedmioty: | -Stary ekran kineskopowy razem z okablowaniem
-silny magnes ferrytowy (wyciągnięty z gąbki do tablicy suchościeralnej), lub magnes neodymowy
-dostęp do prądu
-opcjonalnie komputer starego typu
| Opis:
| Kineskop będący działem elektronowym stale emituje elektrony, które odkształcane elektromagnesem wbudowanym w monitor uderzają w ekran zbudowany z luminoforu wywołując jego świecenie. Przybliżając silny magnes do takiego kineskopu zakłócamy pole elektromagnetyczne wywoływane przez fabrycznie wbudowane elektromagnesy, co powoduje odkształcenie wiązki elektronów w owym wypaczonym już polu. Elektrony takie uderzają wówczas w innych miejscach niż powinny powodując zmianę kolorów monitora, nieraz z widocznymi liniami pola magnetycznego. Zmiana trajektorii elektronów przy silnych magnesach neodymowych bywa na tyle znaczące, iż możemy obserwować ?uciekanie? obrazu z ekranu monitora.
Ruch elektronów zaburzony polem magnetycznym innym niż fabryczne zgodnie z oczekiwaniami wywołał zmianę koloru obrazu monitora, oraz jego przesunięcie, lub przyciągnięcie za ekran (zależnie od ustawienia magnesu)? Znając biegunowość magnesu i obserwując owe wysunięcia/przyciągnięcia możemy określić ładunek elektronu (ujemny), lub znając ładunek elektronu określić biegunowość magnesu bez użycia kompasu. |
| Uczeń: | Kalbarczyk Tymon |
| Szkoła: | Zespół Szkół w Kornelówce. Szkoła Podstawowa w Cześnikach |
| Miejscowość: | Cześniki |
| Nauczyciel: | Kułacz Joanna |
-
76. Biegający spinacz
(Nr 333/2019 - Buczak Paweł - V miejse w 2019 roku )
| Przedmioty: | rurka odpływowa, plastikowy okrąg, metalowy pręt, magnes neodymowy, metalowa podkładka, spinacz biurowy, plastikowa nakrętka, klej na gorąco
| Opis:
| Przygotowane doświadczenie prezentuje zjawisko zwane ruchem magnetycznym. Całość wykonana jest z ogólnodostępnych materiałów w łatwy sposób. Zewnętrzna część pracy, czyli stelaż wykonany jest z tworzywa sztucznego. Podstawa wraz z trzonem zrobiona jest z kawałka rurki odpływowej, natomiast blat z plastikowego okręgu. Na środku okręgu widzimy odcinek pręta, na szczycie którego znajduje się silny magnes neodymowy. Całość pręta ma swoje przedłużenie przebiegające przez trzon doświadczenia zakończone zagięciem, w sposób taki, aby utworzyć swego rodzaju korbkę. Dzięki korbce jesteśmy w stanie wprawić pręt w ruch, co skutkuje ruchem spinacza. |
| Uczeń: | Buczak Paweł |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa nr 11 |
| Miejscowość: | Chełm |
| Nauczyciel: | Stelmaszczuk Joanna |
-
77. Cel, Gauss, Pal
(Nr 420/2021 - Mazurkiewicz Mikołaj )
| Przedmioty: | źródło prądu (np. baterie), przewód miedziany, przewody, wyłącznik, drewniana listewka, rurka PCV, kula łożyskowa (lub inna rzecz pociskopodobna stworzona z metalu przyciąganego przez magnes), izolacja.
| Opis:
| Aby je zbudować, na krótki około 10 cm kawałek rurki PCV należy nawinąć miedziany przewód. Do rurki wkładamy listewkę z wyżłobionym korytkiem na pocisk. Końcówki miedzianej cewki łączymy przewodami poprzez otwarty wyłącznik z baterią, a na listewce, tuż przed otworem cewki, kładziemy kulę łożyskową(pocisk). Zamykamy na chwilę wyłącznik i obserwujemy, że kulka potoczyła się do wnętrza cewki i wyleciała z drugiej strony ze znaczną prędkością. W ten sposób oddaliśmy pierwszy strzał z działa Gaussa. Kulka uzyskała energię kinetyczną w wyniku przemiany energii prądu elektrycznego, przepływającego przez cewkę, która z kolei zmieniła się na energię pola magnetycznego wciągającego kulkę do wnętrza cewki.
|
| Uczeń: | Mazurkiewicz Mikołaj |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa imienia Papieża Jana Pawła II w Bełżcu |
| Miejscowość: | Bełżec |
| Nauczyciel: | Maciąg Jolanta |
-
78. Lewitujące magnesy
(Nr 402/2020 - Matwiej Krystian )
| Przedmioty: | ? 4 magnesy neodymowe w postaci krążków z otworem
? Drewniany patyk o średnicy równej otworowi w magnesach
? Podstawka
| Opis:
| Do podstawki przymocowuję prostopadle drewniany patyk.
Na patyk kładziemy kolejno magnesy ale każdy magnes odwracamy przed położeniem.
Uzyskujemy efekt, gdzie magnesy umieszczone są jeden na drugim, ale utrzymują one odstęp pomiędzy sobą sprawiając wrażenie lewitacji.
Wyjaśnienie jest proste i wynika z budowy użytego magnesu. Jedna strona krążka posiada biegun S a druga biegun N. Jak wiemy bieguny jednoimienne się odpychają, dlatego jeżeli przed położeniem następnego magnesu odwrócimy go, to magnesy stykać się będą biegunami jednoimiennymi i będą się odpychać. Siła oddziaływań magnesów neodymowych jest na tyle duża, że bez problemu pozwala na utrzymanie kilku magnesów w dużych widocznych odstępach między sobą. Co więcej ? ich ściśnięcie jest praktycznie niemożliwe gdyż siłą z jaką się odpychają, rośnie w miarę zbliżania do siebie magnesów.
|
| Uczeń: | Matwiej Krystian |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Sułowie |
| Miejscowość: | Sułów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
79. Magnetyczny generator figur geometrycznych
(Nr 512/2023 - Mika Miłosz - VI miejse w 2023 roku )
| Przedmioty: | Magnesy, silikonowe foremki do babeczek, okrągła miska, woda.
| Opis:
| Do miski z wodą wkładamy silikonowe foremki do babeczek z magnesem w środku.
Magnesy w foremkach pływają, w wyniku wzajemnego oddziaływania (odpychają się) ustawiają się tak, że tworzą figury geometryczne.
Jeśli w misce są trzy babeczki to trójkąt, jeśli cztery to kwadrat... |
| Uczeń: | Mika Miłosz |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im. Dzieci Zamojszczyzny w Złojcu |
| Miejscowość: | Złojec |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
80. Niezwykłe właściwości magnetyczne żurawiny
(Nr 346/2019 - Nawrocka Malwina )
| Przedmioty: | kubek z wodą, żurawina, patyk do szaszłyków, kawałek drutu, piłeczka pingpongowa, silny magnes
| Opis:
| Zbliżamy magnes do leżącej na stole żurawiny i obserwujemy. Montujemy zestaw: na kubku z wodą kładziemy piłeczkę pingpongową przebitą patykiem do szaszłyków. Na jednym z końców wbijamy żurawinę a na drugim owijamy kawałek drutu dla zrównoważenia masy. Zbliżamy magnes do żurawiny i obserwujemy. |
| Uczeń: | Nawrocka Malwina |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Sułowie |
| Miejscowość: | Sułów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
81. Pociąg magnetyczny
(Nr 403/2020 - Matwiej Krystian - I miejse w 2020 roku )
| Przedmioty: | ? Bateria AAA
? Magnesy stałe o średnicy trochę większej niż średnica baterii (pastylkowe)
? Drut miedziany nieizolowany (40 metrów)
? Rurka o średnicy większej niż średnica magnesów
| Opis:
| Na rurkę nawijam ściśle drut miedziany. Otrzymuję w ten sposób spiralę z drutu.
Drut mam podzielony na 4 zestawy po 10m, dlatego nawijam każdy zestaw oddzielnie. Następnie łączę z sobą części przy pomocy lutownicy. Otrzymuję w ten sposób jedną długą zwojnicę o długości ok. 1m.
Następnie do każdego z końców baterii AAA przyczepiam po 2 magnesy pastylkowe. Należy pamiętać o prawidłowym ustawieniu biegunów magnesów!
Magnesy mają trochę większą średnicę od baterii i dotykają do biegunów baterii.
Baterię z magnesami umieszczam w środku zwojnicy. Dzięki odpowiedniemu dobraniu średnic magnes z bateriami może swobodnie poruszać się w zwojnicy.
Okazuje się, że bateria po włożeniu samodzielnie porusza się wzdłuż zwojnicy!
Wyjaśnienie zjawiska jest proste ? po włożeniu baterii do zwojnicy następuje zamknięcie obwodu elektrycznego ? bateria, magnes, fragment zwojnicy o długości baterii, drugi magnes. Prąd stały z baterii, który płynie przez fragment zwojnicy wytwarza pole magnetyczne. Pole to reaguje z polem magnesów stałych i powoduje wypchnięcie baterii z magnesami. Bateria przesuwa się wzdłuż zwojnicy. Następuje zamknięcie obwodu na kolejnym fragmencie zwojnicy i proces się powtarza.
Zjawisko to wykorzystywane jest w bardzo wielu dziedzinach codziennego życia z czego najbardziej spektakularne to pociągi magnetyczne (Maglev) oraz nowoczesne działo elektromagnetyczne.
Film
|
| Uczeń: | Matwiej Krystian |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Sułowie |
| Miejscowość: | Sułów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
82. Spadający magnes w rurze miedzianej
(Nr 404/2020 - Matwiej Krystian )
| Przedmioty: | ? Miedziana rura (o długości ok. 50 cm)
? Silny magnes neodymowy w kształcie krążka
Średnica magnesu jest trochę mniejsza niż średnica rury tak, aby magnes mógł swobodnie się w niej przemieszczać
? Dodatkowy przedmiot ?w moim przypadku był to zwykły pl
| Opis:
| Na początku sprawdzam poprzez przyłożenie magnesu do rury stalowej oraz rury miedzianej które ciało jest ferromagnetykiem a które jest diamagnetykiem. Zgodnie z oczekiwaniami rura stalowa jest przyciągana natomiast rura miedziana w żaden sposób nie oddziałuje z magnesem.
Następnie włączam pomiar czasu i mierzę czas przelotu plastikowego klocka przez miedzianą rurę. Czas ten wynosi < 0,5 s.
W kolejnym kroku do rury wrzucam magnes i mierzę czas przelotu. Magnes przelatuje przez rurę w sposób swobodny ? nie dotykając w żaden sposób ścianek rury.
Czas przelotu magnesu przez rurę wynosi ok. 6 sekund.
Obserwowana różnica wynika z oddziaływania zmiennego pola magnetycznego (które wytwarza przelatujący magnes) które powoduje indukowanie się prądu w miedzianej rurze. Prąd ten z kolei powoduje powstanie pola magnetycznego które ? zgodnie regułą Lorentza (regułą przekory) ? oddziałuje w sposób przeciwny do kierunku pola wytwarzanego przez spadający magnes. Innymi słowy ? magnes jest hamowany przez pole wytwarzane przy jego przemieszczaniu.
Zjawisko to wykorzystywane jest w praktyce w wielu dziedzinach życia ? jedną z nich jest np. element hamujący stosowany w wielkich ciężarówkach lub autobusach. W takich pojazdach hamowanie tylko za pomocą tarcz hamulcowych prowadziłoby do ich szybkiego zużycia i nie byłoby efektywne.....
|
| Uczeń: | Matwiej Krystian |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Sułowie |
| Miejscowość: | Sułów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
83. Wahadło chaotyczne czyli wahadło w polu magnetycznym
(Nr 486/2022 - Daniłowicz Kinga )
| Przedmioty: | Mieszadło do betonu
Łącznik do stelażu podpłyty gk
Trytytka
Kawałek drutu
Klucz nasadowy
Magnesy
| Opis:
| Wprawiamy wahadło w ruch drgający. Następnie pod wahadło podkładamy 6 magnesów. Widzimy, że końcówka wahadła wykonuje ruchy w nieprzewidzianych kierunkach. Dzieje się tak z powodu wytwarzanego przez magnesy pola magnetycznego. |
| Uczeń: | Daniłowicz Kinga |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Michalowie |
| Miejscowość: | Michalów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
Optyka -
84. Efekt Tyndalla
(Nr 537/2024 - Dumała Wojciech )
| Przedmioty: | przezroczyste naczynie, woda, mleko, latarka o skoncentrowanym źródle światła
| Opis:
| Na początku nalewamy wodę do naczynia i ustawiamy je w pobliżu ściany (można wówczas zaobserwować jak rodzaj cieczy wpływa na ilość światła docierającego do obiektu, w naszym przypadku ściany). Włączamy latarkę i przykładamy do naczynia z wodą (warto zgasić oświetlenie i zaciemnić pomieszczenie).Dodajemy kilka kropli mleka do wody i dokładnie mieszamy. Ponownie włączamy latarkę i przykładamy do naczynia. Światło przechodząc przez naczynie staje się widoczne w postaci stożka, tzw. stożka Tyndalla. |
| Uczeń: | Dumała Wojciech |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Tworyczowie |
| Miejscowość: | Tworyczów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
85. Efekt Tyndalla
(Nr 181/2016 - Szewczyk Katarzyna )
| Przedmioty: | woda, mleko lub białko kurze, przezroczyste naczynie, źródło światła o skocentrowanym strumieniu np. latarka
| Opis:
| Wlewamy wodę do szklanki. Następnie do wody dodajemy kilka kropel mleka i dokładnie mieszamy. Włączamy latarkę i przykładamy do naczynia. Światło przechodząc przez naczynie staje się widoczne w postaci stożka Tyndalla. Jeżeli przez roztwór koloidalny przepuści się wiązkę światła, to następuje ugięcie się promieni na cząstkach fazy rozproszonej ( w naszym wypadku mleka). |
| Uczeń: | Szewczyk Katarzyna |
| Szkoła: | Publiczne Gimnazjum w Rudnku |
| Miejscowość: | Rudnik |
| Nauczyciel: | Prokop Anna |
-
86. Hologram i holografia
(Nr 244/2018 - Kłos Wiktoria )
| Przedmioty: | ? kartkę w kratkę (np. z zeszytu przedmiotowego)
- linijka
? ostry nóż, skalpel lub krajak do szkła
? długopis
? plastikowe opakowanie po płycie CD
? Nożyczki
? Smartfon
? taśma lub mocny klej(np. Superglue)
| Opis:
| Zaczynamy od narysowania na kartce trapezu, gdzie jego krótsza podstawa ma długość 1 cm, dłuższa ? 6cm a wysokość ? 3,5 cm. Następnie na bocznej ścianie kompaktowej pudełka CD odrysowujemy ?trapez?. Delikatnie i ostrożnie wycinamy go nożykiem lub innym ostrym narzędziem. Do wykonania doświadczenia potrzebujemy czterech takich samych elementów. Gdy będziemy już mieli wszystkie potrzebne kawałki przedmiotu łączymy je ze sobą za pomocą kleju lub taśmy. Złożony element ustawiamy krótszymi podstawami na smartfonie, na którym włączamy specjalny film przeznaczony do tego typu doświadczenia (np. z Youtube). Po dokładnym wykonaniu wszystkich czynności doświadczenie jest gotowe a zarazem bardzo efektywne i cieszy oko widza.
Bardzo serdecznie polecam je wykonać.
|
| Uczeń: | Kłos Wiktoria |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im. Marszałka Józefa Piłsudskiego |
| Miejscowość: | Podhorce |
| Nauczyciel: | Krystek Monika |
-
87. Jak zaobserwować efekt Tyndalla?
(Nr 243/2018 - Jarosz Jakub )
| Przedmioty: | woda; mleko; przezroczyste naczynie; źródło światła, które ma skoncentrowany strumień, np. latarka
| Opis:
| Wykonanie:
Zjawisko polega ogólnie na rozpraszaniu światła przez przezroczyste mieszaniny niejednorodne, zwane też koloidami.
Najpierw należy nalać wody do naczynia i ustawić je w pobliżu ściany, po czym włączyć latarkę i przyłożyć ją do naczynia
Warto zgasić oświetlenie i zaciemnić pomieszczenie, wtedy
można zauważyć jak rodzaj cieczy ma wpływ na ilość światła docierającego do obiektu (np. ściany).
Teraz trzeba dodać kilka kropel mleka do wody i dokładnie wymieszać, ponownie włączyć latarkę i przyłożyć do naczynia.
Światło przechodzi przez naczynie i staje się widoczne w postaci stożka, to właśnie tzw. stożek Tyndalla.
Wyjaśnienie:
Gdy przez koloid przepuścimy wiązkę światła, wtedy następuje ugięcie się promieni na cząstkach fazy rozproszonej.
Używając latarki o białym świetle można niekiedy zaobserwować także niebieszczenie wiązki promieni z góry, a czasem czerwienienie światła przechodzącego przez koloid. Wynika to z tego, że część światła białego rozprasza się szybciej, a część wolniej. Ciekawe jest, że im więcej dodaje się mleka do wody tym kolor stożka staje się ciemniejszy (przechodzi z pomarańczowego w czerwony), gdy mleka jest za dużo, stożek zanika. |
| Uczeń: | Jarosz Jakub |
| Szkoła: | Zespół Szkolno- Przedszkolny |
| Miejscowość: | Bełżec |
| Nauczyciel: | Maciąg Jolanta |
-
88. Krążek Newtona
(Nr 396/2020 - Mikuła Amelia )
| Przedmioty: | kolorowe kartki ( zielona, czerwona, żółta, niebieska, jasnoniebieska, różowa)
nożyczki
klej
krążek z tekturki
ołówek
| Opis:
| Cel: Otrzymywanie światła białego poprzez zmieszanie barw.
Czynności: Wycinamy części koła każdego koloru. Przyklejamy je do tekturowego krążka. Ołówek umieszczamy na środku krążka, tak aby zaostrzony koniec wystawał od spodu. Wykonane urządzenie wprawiamy w ruch i obserwujemy co się dzieje.
Wynik: Wprawiając krążek w szybki ruch obrotowy, nie widzimy poszczególnych kolorów tylko barwę zbliżoną do białej. Jest to wynik nałożenia się barw.
|
| Uczeń: | Mikuła Amelia |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Michalowie |
| Miejscowość: | Michalów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
89. Laserowy mikroskop
(Nr 127/2015 - Kozyra Patryk - V miejse w 2015 roku )
| Przedmioty: | laser, dwa kubki, zacisk, strzykawka
| Opis:
| Strzykawkę zawieszamy pomiędzy dwoma kubkami, następnie wciskamy tłok w strzykawce, aby zawisła kropla wody, po czym laserem staramy się trafić w tą kroplę.
Na otrzymujemy powiększony obraz mikrobów żyjących w kropelce wody.
W załączeniu przesyłamy zdjęcia mikroskopu i obrazów otrzymanych za pomocą mikroskopu. |
| Uczeń: | Kozyra Patryk |
| Szkoła: | Gimnazjum im. Pawła Adamca w Łukowej |
| Miejscowość: | Łukowa |
| Nauczyciel: | Dąbrowska Agata |
-
90. Lewitująca zabawka
(Nr 482/2022 - Wyłupek Angelika )
| Przedmioty: | Sylikonowe kulki, zabawka, naczynie, woda
| Opis:
| I Etap
Potrzebujemy:
- Sylikonowe kuleczki
- Litr wody
- Jakiś pojemnik może być garnek bo duże urośnie
Wykonanie:
1. Do garnka wsypujemy kuleczki
2. Zalewamy je wodą
3. Pozostawiamy na noc do wyrośnięcia
II Etap
Potrzebujemy:
- Wyrośnięte kuleczki
- Przezroczyste naczynie
- Klocek lego albo coś w tym stylu
- Trochę wody
Wykonanie:
1. Do połowy naczynia wsypujemy kuleczki
2. Kładziemy nasz klocek w naczyniu
3. Zasypujemy do pełna
4. Zalewamy wodą
Wnioski:
Woda sprawia że światło w kuleczkach załamuje się i widzimy jakby klocek lewitował
|
| Uczeń: | Wyłupek Angelika |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Sułowie |
| Miejscowość: | Sułów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
91. Niewidzialność
(Nr 335/2019 - Gnieciak Zofia )
| Przedmioty: | przezroczyste naczynie
naczynie ze szkła żaroodpornego mieszczące się w pierwszym naczyniu
gliceryna ( lub przezroczysty żel pod prysznic )
| Opis:
| Napełniamy mniejsze naczynie gliceryną. Wstawiamy je do większego naczynia i zalewamy gliceryną tak, aby mniejsze było przez nią przykryte. Mniejsze naczynie znika.
Wyjaśnienie:
Abyśmy mogli zobaczyć jakikolwiek przedmiot, musi on odbijać, załamywać albo pochłaniać światło. Aby to robił, musi mieć współczynnik załamania światła inny niż otaczający go ośrodek. Gliceryna i szkło żaroodporne mają identyczne współczynniki załamania. Światło przechodzi przez granicę ośrodków gliceryna ? szkło bez załamania ani odbicia. Tak więc dla światła mniejsze naczynie nie istnieje, a jeśli nie istnieje dla światła, to i dla naszych oczu.
|
| Uczeń: | Gnieciak Zofia |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Michalowie |
| Miejscowość: | Michalów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
92. Porównywanie jasności dwóch źródeł światła za pomocą kartki i plamki oleju
(Nr 442/2021 - Komajda Grzegorz - III miejse w 2021 roku )
| Przedmioty: | Dwie lampki nocne,
Żarówki 40, 45, 70 watowe
olej, biała kartka, przedłużacze, taśma miernicza
| Opis:
| Na środku kartki robimy olejem okrągłą plamę. Lampki nocne umieszczamy w odległości 1m skierowane do siebie żarówkami. Umieszczamy kartkę pomiędzy lampkami patrząc z jednej strony, od jednej lampy.
W porównaniu do normalnej białej powierzchni karty, plamka oleju może odbijać mniej światła lub przepuszczać więcej światła, w zależności od odległości źródła światła.
Gdy ilość światła padającego na stronę karty, na którą patrzymy, jest większa niż światła padającego na drugą stronę plamka oleju wydaje się ciemniejsza niż reszta kartki.
Kiedy strona karty, na którą patrzymy, jest mniej oświetlona niż druga strona karty, plamka oleju wydaje się jaśniejsza niż reszta karty.
Plama oleju znika, gdy jest równomiernie oświetlona z obu stron. W tym przypadku światło przechodzące przez plamkę oleju jest równe światłu odbitemu od karty. W przypadku dwóch takich samych żarówek ten punkt powinien znajdować się mniej więcej w połowie odległości między dwoma żarówkami, ponieważ powinny one zapewniać w przybliżeniu równe oświetlenie. W przypadku żarówek o różnych mocach punkt, w którym znika plamka, powinno znajduje się bliżej żarówki mniejszej mocy, mniejszej jasności. Im słabsze źródło światła, tym bliżej trzeba się do niego zbliżyć, aby otrzymać określoną równą ilość światła.
W doświadczeniu porównać można jasność różnych mocy żarówek, żarówek tej samej mocy ale różnego typy, żarówek tej samej mocy nowej i takiej, która pracowała wiele godzin... |
| Uczeń: | Komajda Grzegorz |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im. Dzieci Zamojszczyzny w Złojcu |
| Miejscowość: | Złojec |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
93. Rozmiar i odległość
(Nr 418/2021 - Bondyra Nikola )
| Przedmioty: | Karton, papier, klej, nożyce, taśma klejąca, dwie słomki.
| Opis:
| Konstruujemy pudełko tak, aby można było przez otwór jednym okiem widzieć przeklejone do słomek kółeczka o różnych rozmiarach. Słomki mogą się poruszać, zmieniać odległość kółek od oka.
Patrząc jednym okiem nie możemy dokładnie określić odległości. Możemy ustawić tak, aby kółeczka wydawały się tej samej wielkości i znajdowały się w tej samej odległości ? a tak nie jest.
Wyjaśnienie
Duże, odległe obiekty mogą mieć taki sam rozmiar jak małe, pobliskie obiekty. W normalnych warunkach widzenia, z otwartymi obydwoma oczami, mamy zdolność postrzegania głębi. Jeśli dwa obiekty wydają się mieć ten sam rozmiar, ale wiemy, że jeden znajduje się dalej od drugiego, to mózg mówi, że odległy obiekt jest większy.
Gdy jedno oko jest zamknięte, percepcja głębi jest osłabiona. W przypadku kółek, nie można powiedzieć, jak daleko są naprawdę. W rzeczywistości nie są one tej samej wielkości, więc aby mniejszy wyglądał tak samo jak większy, musi być bliżej ciebie niż większy.
Z obu oczu, można zebrać więcej informacji i więcej punktów widzenia, a więc można ocenić rozmiar, kształt i odległość
|
| Uczeń: | Bondyra Nikola |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im Marszałka Józefa Piłsudskiego w Żdanowie |
| Miejscowość: | Żdanów |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
94. Rozszczepienie światła
(Nr 524/2024 - Kilarska Julia )
| Przedmioty: | latarka, lusterko, miska, woda, biała kartka
| Opis:
| 1. Do naczynia wlewamy wodę
2. Wkładamy lusterko tak, aby opierało się o jedną ze ścianek
3. Kierujemy światło latarki na zanurzoną w wodzie część lusterka
4. Manewrujemy lusterkiem
6. Na ścianie lub kartce pojawia się tęcza |
| Uczeń: | Kilarska Julia |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Michalowie |
| Miejscowość: | Michalów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
95. Spektroskop
(Nr 514/2024 - Krasnowska Nikola - III miejse w 2024 roku )
| Przedmioty: | tuba tekturowa np. z wnętrza rolki po ręcznikach papierowych
arkusz bloku technicznego
płyta CD lub plastikowy krążek chroniący płyty CD
nożyczki
taśma przezroczysta
żyletka
| Opis:
| - Na arkuszu bloku technicznego odrysowujemy dwa koła odpowiadające kształtem obu końcom rolki od ręczników papierowych (przykładamy kontur i obrysowujemy oba końce). Wycinamy z arkuszu - to będą nasze dekle.
- W jednym deklu wycinamy na środku prostokąt (niezbyt szeroki, ale powinien mieć ok. 80% średnicy krążka).
Przecinamy żyletkę na pół wzdłuż większego boku na mniej więcej równe części. Przyklejamy ją do dekla z wyciętym prostokątem, tak aby jej ostrza utworzyły wąską szczelinę. Dekiel oklejamy taśmą przezroczystą, aby stał się przepuszczalny dla światła jedynie w obszarze naszego prostokąta.
- W drugim deklu wycinamy większy prostokątny otwór. Na płycie CD zdrapujemy kawałek brzegu, przyklejamy taśmę i odrywamy ją razem z farbą. Tak z płyty CD pozbywamy się wierzchniej warstwy farby. Jeżeli używamy krążka chroniącego płyty CD, wierzchniej warstwy już na nim nie ma. Z plastikowego krążka wycinamy prostokąt o wymiarach większych niż ten wycięty w deklu. Będzie to nasza siatka dyfrakcyjna. Przyklejamy go do dekla za pomocą taśmy, tak aby zasłonić cały prostokąt. Tak jak przy pierwszym deklu i ten oklejamy przezroczystą taśmą, aby stał się przepuszczalny dla światła jedynie w obszarze naszego prostokąta
- Aby zmontować spektroskop, do jednego z końca rolki przyklejamy szczelnie naszą siatkę dyfrakcyjną. Patrząc na żarówkę od strony siatki, przykładamy szczelinę do drugiego końca rolki. |
| Uczeń: | Krasnowska Nikola |
| Szkoła: | Publiczna Szkoła Podstawowa im. 9 Pułku Piechoty Legionów AK w Białopolu |
| Miejscowość: | Białopole |
| Nauczyciel: | Ilasz Alicja |
-
96. Strzałki
(Nr 538/2024 - Łapa Krystian )
| Przedmioty: | 1 szklanka lub słoik (muszą być okrągłe) zapełnione czystą wodą do połowy lub 3/4.
Jakiś rysunek np.: strzałki skierowane w jedną stron
| Opis:
| Okrągła szklanka do której nalaliśmy wodę zachowuje się jak soczewka. Dlatego patrząc przez szklankę z wodą widzimy odwrócony obraz. W doświadczeniu możemy również zaobserwować czy ma jakieś znaczenie odległość rysunku od szklanki z wodą, czyli soczewki. I tak w zależności od odległości rysunku na kartce od szklanki otrzymujemy obrazy pomniejszony, powiększony lub powiększony i odwrócony. |
| Uczeń: | Łapa Krystian |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Tworyczowie |
| Miejscowość: | Tworyczów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
97. Woda myje ręce
(Nr 417/2021 - Dziędziurko Martyna - IV miejse w 2021 roku )
| Przedmioty: | Kartka, kredki, marker, koszulka na dokumenty, miska, woda.
| Opis:
| Na kartce rysujemy kolorowe bakterie, wkładamy do koszulki na dokumenty.
Na koszulce odrysowujemy markerem rękę.
Wkładamy całość do miski z wodą. Po włożeniu, pod wodą znika rysunek z bakteriami a pozostaje narysowana dłoń.
Wyjaśnienie
Światło, które pada na kartkę musi przechodzić przez dwa ośrodki optyczne ? wodę i folię. Dzięki całkowitemu wewnętrznemu odbici rysunek znika.
Zjawisko to jest związane z przejście światła przez granicę dwóch ośrodków. Jeśli promień jest prostopadły do powierzchni światło przechodzi nie załamując się. Jeśli pada pod kątem do powierzchni światło zmienia kierunek ponieważ prędkość rozchodzenia się światła w wodzie jest inna niż w foli.
Jeśli światło pada pod takim kątem, że kąt załamania wynosi 90 stopni, to światło ślizga się na styku powierzchni optycznych. Jeśli jeszcze zwiększymy kąt padania, światło nie przechodzi do drugiego ośrodka, światło odbija się i następuje całkowite wewnętrzne odbicie.
Po włożeniu kartki w koszulce do wody patrzymy na rysunek pod kątem większym niż graniczny, światło odbija się, następuje całkowite wewnętrzne odbicie. Nie widzimy rysunku wewnątrz koszulki tylko rękę na koszulce.
|
| Uczeń: | Dziędziurko Martyna |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im Marszałka Józefa Piłsudskiego w Żdanowie |
| Miejscowość: | Żdanów |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
98. Wodny światłowód
(Nr 271/2018 - Skrzypik Anna )
| Przedmioty: | laser, butelka z wypalonym otworem, miska, woda
| Opis:
| W plastikowej butelce przez wypaloną dziurkę wypływa woda. Za butelką naprzeciwko dziurki ustawiamy laser. Wiązka laserowa przechodzi przez wodę w butelce i rozchodzi się w strumieniu wypływającej wody.
Strumień wody zachowuje się tak, jak włókno szklane. Promień światła pada na powierzchnię tego strumienia i ulega całkowitemu wewnętrznemu odbiciu czyli odbicie. Takie zjawisko zachodzi w włóknach szklanych - światłowodach. |
| Uczeń: | Skrzypik Anna |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im. Dzieci Zamojszczyzny |
| Miejscowość: | Złojec |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
99. Wyznaczanie prędkości światła
(Nr 215/2017 - Pańczyk Aleksandra - wyróżnienie w 2017 roku )
| Przedmioty: | mikrofalówka, czekolada, linijka
| Opis:
| Odwracamy talerz w mikrofali po to, aby nie obracał się. Ustawiamy na nim talerz z tabliczką czekolady. Włączamy mikrofalę na ok. 40s. Wyjmujemy czekoladę z mikrofali i zauważamy obszary o zróżnicowanym stopniu roztopienia. Mierzymy odległość pomiędzy dwoma roztopionymi obszarami -połowa długości fali. Odczytujemy częstotliwość mikrofalówki. Mnożymy długość fali przez częstotliwość i otrzymujemy prędkość. |
| Uczeń: | Pańczyk Aleksandra |
| Szkoła: | Publiczne Gimnazjum w Michalowie |
| Miejscowość: | Michalów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
100. Złudzenia optyczne
(Nr 170/2016 - Wal Marcin - wyróżnienie w 2016 roku )
| Przedmioty: | Karton, papier, przygotowane plakaty, zdjęcia i inne rekwizyty
| Opis:
| Są sytuacje, że nasz mózg błędnie interpretuje obrazu pod wpływem kontrastu, cieni, użycia kolorów, przedmiotów, które znajdują się w pobliżu.
Złudzenie wynika z mechanizmów działania percepcji, które zazwyczaj pomagają w postrzeganiu. W określonych warunkach jednak mogą powodować pozornie tylko prawdziwe wrażenia.
W doświadczeniu pokażę kilka sytuacji, w których zazwyczaj błędnie określamy długość, kształt, kolor a nawet będziemy widzieli coś czego niem na rysunku.
W doświadczeniu chcę sprawdzić czy złudzenia w rzeczywistości są takie same jak na ekranie w komputerze. |
| Uczeń: | Wal Marcin |
| Szkoła: | Publiczne Gimnazjum im. Agaty Mróz w Średniem Dużem |
| Miejscowość: | Średnie Duże |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
101. Złudzenia optyczne w przyrodzie
(Nr 549/2024 - Matvieieva Eva - V miejse w 2024 roku )
| Przedmioty: | Piórka ptaków, latarka
| Opis:
| Sójka jest ptakiem z rodziny krukowatych. Zachowuje się bardzo interesująco, ponieważ naśladuje głosy różnych innych paków, ma dobrą pamięć ale również ciekawy jest jej wygląd. Charakterystyczne dla sójki są niebieskie piórka, to pokrywy skrzydłowe. Ich błękitny odcień to złudzenie optyczne a nie zawarty w ich pigment. Powodowane jest ono załamywaniem się promieni światła pod odpowiednim kątem.
W doświadczeniu pokażę jak wyglądają piórka sójki i inne, jaki mają prawdziwy wygląd. |
| Uczeń: | Matvieieva Eva |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im. Dzieci Zamojszczyzny w Złojcu |
| Miejscowość: | Złojec |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
102. Znikająca butelka
(Nr 194/2017 - Pałka Błażej - wyróżnienie w 2017 roku )
| Przedmioty: | szklanka, gliceryna, butelka, niski wazonik
| Opis:
| Do szklanki z wodą wlewamy trochę gliceryny. Następnie do naszej szklanej butelki wlewamy glicerynę. Do wazonika wkładamy butelkę i tak oto widzimy jak butelka będąca pod powierzchnią wody z domieszką gliceryny zniknęła. Możemy zaobserwować w tym doświadczeniu zjawisko załamania światła. |
| Uczeń: | Pałka Błażej |
| Szkoła: | Zespół Szkół Publicznych im. Papieża Jana Pawła II w Moniatyczach |
| Miejscowość: | Moniatycze |
| Nauczyciel: | Bełz Justyna |
-
103. Znikająca rybka
(Nr 469/2022 - Misiarz Aleksandra )
| Przedmioty: | Papierowa rybka, pudełko po tik - takach, naczynie z wodą
| Opis:
| 1.Papierową i zalaminowaną rybkę umieścić w pudełku po tic- tacach
2. Powoli zanurzać ją w wodzie, pod pewnym kątem zniknie
Promień światła, wpadając do wody, zmienia swój kierunek na granicy dwóch ośrodków (czyli na powierzchni wody). Wiązka jest dosłownie załamana. Zjawisko to nazywa się załamaniem światła. Dzieje się tak, ponieważ woda i powietrze mają różne gęstości. Woda jest gęstsza od powietrza, a prędkość wiązki światła padającego na jej powierzchnię spada. Zatem woda jest optycznie gęstszym medium.
Gęstość optyczna ośrodka charakteryzuje się różnymi prędkościami propagacji światła. |
| Uczeń: | Misiarz Aleksandra |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Michalowie |
| Miejscowość: | Michalów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
Praca, moc, energia -
104. Absorpcja czyli pochłanianie energii promieniowania
(Nr 59/2015 - Szewczyk Joanna - wyróżnienie w 2015 roku )
| Przedmioty: | Dwie jednakowe przezroczyste szklane butelki, Karton białego i czarnego papieru, Nożyczki, Klej, Plastikowa rurka, Zabarwiona woda, Strzykawka,Plastelina, Żelazko
| Opis:
| Jedną z butelek oklejamy czarnym papierem, a drugą białym. W zakrętkach wykonujemy dziurki i łączymy je przezroczystym wężykiem. Do wężyka wprowadzamy kroplę zabarwionej wody. Wężyk wokół dziurek w nakrętkach uszczelniamy plasteliną. W bliskiej odległości od butelek ustawiamy rozgrzane żelazko. Ciało o barwie białej odbija w całości padające promieniowanie, więc nie pochłania promieniowania cieplnego. Czarna kartka absorbuje czyli pochłania prawie całe promieniowanie cieplne czyli podczerwone i butelka oklejona tą kartką szybciej się nagrzewa. Powietrze w niej się rozszerza i wypycha kroplę wody do butelki oklejonej kolorem białym. |
| Uczeń: | Szewczyk Joanna |
| Szkoła: | Publiczne Gimnazjum w Rudniku |
| Miejscowość: | Rudnik |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
105. Cyrkulacja w kominie
(Nr 55/2015 - Szewczyk Magdalena )
| Przedmioty: | mała świeczka, płaski talerz , butelka plastikowa o objętości 1,5-2 litra ,patyczek do szaszłyków, prostokątny pasek a folii aluminiowej, nożyczki,
1/3 szklanki wody, zapałki.
| Opis:
| Obcięta butelka stanowi model komina
a) gdy w butelce nie ma przegrody aluminiowej płomień świecy ogrzewa powietrze ,które na skutek konwekcji wędruję pionowo w górę ,ponieważ jest mniej gęste niż otaczające je powietrze chłodne . Chłodne powietrze nie może dostać się do świeczki dołem, ponieważ dolna krawędź butelki jest uszczelniona przez wodę . Chłodne powietrze mogłoby się dostać do świeczki jedynie przez wlot butelki ,ale prąd konwekcyjny ciepłego powietrza blokuje wlot zimnego powietrza . Cyrkulacja powietrza wewnątrz rurki nie jest możliwa. Paląca się świeca szybko zużywa tlen, który znajduje się w rurce . Bez dopływu świeżego powietrza zawierającego tlen, który jest niezbędny do podtrzymania palenia, świeczka gaśnie.
b) gdy w butelce umieścimy przegrodę aluminiową umożliwiona zostaje cyrkulacja powietrza. Ciepłe powietrze, ogrzane przez palącą się świecę się świecę, płynie w górę korytarzem po jednej stronie przegrody ,a powietrze chłodne ( z zewnątrz ) dopływa z góry i opada korytarzem po drugiej stronie przegrody. Stały dopływ świeżego powietrza ( tlenu) nie pozwala świeczce zgasnąć. |
| Uczeń: | Szewczyk Magdalena |
| Szkoła: | Publiczne Gimnazjum w Rudniku |
| Miejscowość: | Rudnik |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
106. Doświadczenie Joulea
(Nr 224/2017 - Mazurek Kacper )
| Przedmioty: | Model urządzenia Joulea, termometr, butelka z wodą, waga, woda...
| Opis:
| W 1843 James Joule wykonał doświadczenie, które potwierdziło słuszność założenia i stało się podstawą sformułowania zasady równoważności pracy W i ciepła Q.
W doświadczeniu na zbudowanym urządzeniu zaprezentuję jak
energia potencjalna opadającego ciężaru zostanie zamieniona w energię wewnętrzną wody.
Za pomocą urządzenia można mierzyć ilość pracy niezbędnej do podniesienia temperatury cieczy. |
| Uczeń: | Mazurek Kacper |
| Szkoła: | Gimnazjum im. Agaty Mróz w Nieliszu |
| Miejscowość: | Nielisz |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
107. EMISJA PROMIENIOWANIA CIEPLNEGO
(Nr 77/2015 - Falicki Bartłomiej )
| Przedmioty: | 2 MAŁE SZKLANE BUTELKI , JEDNA DUŻA SZKLANA BUTELKA , PASKI KARTONU BIAŁEGO I CZARNEGO , KLEJ , NOŻYCZKI , PLASTIKOWA RURKA , TAŚMA , ZABARWIONA WODA , CZAJNIK Z GORĄCĄ WODĄ , PIPETA
| Opis:
| NAJPIERW W ZAKRĘTKACH PLASTIKOWYCH DWÓCH SZKLANYCH BUTELEK WYKONUJEMY DZIURKI . NASTĘPNIE ŁĄCZYMY JE PRZEZROCZYSTYM WĘŻYKIEM SZCZELINY USZCZELNIAMY PLASTELINĄ . DO WĘŻYKA WPROWADZAMY KROPLE ZABARWIANEJ WODY I ZAKRĘCAMY ZAKRĘTKI . MIĘDZY BUTELKI WSTAWIAMY DUŻĄ BUTELKĘ OKLEJONA Z JEDNEJ STRONY CZARNYM PAPIEREM A Z DRUGIEJ BIAŁYM . DO ŚRODKOWEJ BUTELKI WLEWAMY GORĄCĄ WODĘ . KROPLA CIECZY W WĘŻYKACH PRZESUWA SIĘ OD STRONY BUTELKI SĄSIADUJĄCEJ Z BIAŁĄ KARTKĄ . KROPLA ZABARWIONEJ WODY WLEWA SIĘ DO BUTELKI KOLO BIAŁEJ KARTKI . NAKLEJONA NA DUŻĄ BUTELKĘ . |
| Uczeń: | Falicki Bartłomiej |
| Szkoła: | Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 6 |
| Miejscowość: | Chełm |
| Nauczyciel: | Dąbrowski Marcin |
-
108. Energia wody
(Nr 407/2020 - Adamczuk Natalia - IV miejse w 2020 roku )
| Przedmioty: | Kuweta, patyczki, korki, puszka, klej, woda.
| Opis:
| Woda w ciekach naturalnych, dzięki sile grawitacji, przemieszcza się z obszarów położonych wyżej do ujść położonych niżej.
Woda znajdująca się wyżej ma energie potencjalną, która podczas ruchu zmienia się w energie kinetyczną.
Od bardzo dawna ludzie wykorzystują część energii, wody do przemiany w inny rodzaj energii.
W doświadczeniu przedstawię działanie koła wodnego.
Koło wodne jest pierwszym i najstarszym urządzeniem wykorzystującym siły natury.
Używane było już kilka wieków przed nasza erą do dostarczania wody i nawadniania pól jednak z czasem odkryto, iż z powodzeniem można używać do napędzania żaren w młynach, miechów i ciężkich młotów w kuźniach czy pił w tartakach a późniejszych czasach do napędu prądnic i produkcji energii elektrycznej.
Koło mające na obwodzie łopatki lub przegrody jest zamocowane na obracającej się osi, która napędzać różne urządzenia.
Łopatki koła porusza przepływająca woda płynąca w rzece lub najlepiej opadająca ze spiętrzenia.
Masa wody oraz odległość od środka obrotu decydowały o wielkości siły, którą można było użyć do wykonania pracy.
Na wartość tej siły wpływa również energia kinetyczna wody - czyli szybkość opadającej wody.
Film
|
| Uczeń: | Adamczuk Natalia |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im. Dzieci Zamojszczyzny w Zlojcu |
| Miejscowość: | Złojec |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
109. Maszyna Goldberga
(Nr 189/2017 - Tatys Katarzyna )
| Przedmioty: | Model maszyny Goldberga
| Opis:
| Przedstawienie zmiany energii potencjalnej na energię kinetyczna za pomocą maszyny Goldberga |
| Uczeń: | Tatys Katarzyna |
| Szkoła: | Gimnazjum nr. 6 |
| Miejscowość: | Chełm |
| Nauczyciel: | Osińska Ewa |
-
110. Napęd grawitacyjny
(Nr 547/2024 - Pałka Kacper - I miejse w 2024 roku )
| Przedmioty: | Drukarka 3D, gwoździe, drewno, sznurek, prądnica, ciężarek
| Opis:
| Zaprezentuję projekt grawitacyjnego napędu prądnicy.
Koła zębate w przekładni zaprojektowałem i wykonałem na drukarce 3D.
Ciężarek zamocowany na sznurku opadając wprawia w ruch koła zębate, które umożliwiają uzyskanie większych prędkości i napęd prądnicy.
Na modelu można zobaczyć jak pracuje przekładnia, co to jest przełożenie.
|
| Uczeń: | Pałka Kacper |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im. Dzieci Zamojszczyzny w Złojcu |
| Miejscowość: | Złojec |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
111. Projekt statku parowego
(Nr 446/2021 - Marczak Wiktor )
| Przedmioty: | -styropian
-taśma klejąca
-świeczka - podgrzewacz
-folia aluminiowa
-miedziana rurka o długości 80 cm i przekroju wewnętrznym 4- 6 mm
| Opis:
| Przygotowanie doświadczenia:
Ze styropianu wycinam kadłub łódki, nawijam miedzianą rurkę na rurę o średnicy
3?4 cm w taki sposób, aby powstały cztery zwoje, a obydwa
pozostałe fragmenty miedzianej rurki były równej długości.
Wykonuje w styropianie dwa otwory i przekładam przez nie proste
końce miedzianej rurki. Zaginam końce rurki pod kątem 90°, tak aby układały się pod
kadłubem łódki, a spirala wystawała nad kadłub na ok. 4 cm. Taśmą klejącą przymocowuje miedzianą rurkę do styropianowego kadłuba tak, aby konstrukcja była trwała i stabilna.
Napełniam miedzianą rurkę w całości wodą, za pomocą strzykawki, trzymając łódź tak, aby końce miedzianej rurki cały czas były zanurzone w wodzie w wannie.
Na kadłubie pod spiralą z miedzianej rurki umieszczam świeczkę podgrzewacz,
Z folii aluminiowej i taśmy klejącej wykonuje komin o wysokości ok. 10 cm i średnicy obejmującej spiralę wraz ze świeczką. Zapalam świeczkę, nakładam komin i czekam kilka minut. Po około 5 minutach łódka zaczyna płynąć.
Zasada działania silnika parowego:
Łódkę zasila silnik parowy. Silnik składa się z kotła i rury wydechowej. Gdy ciepło dojdzie do kotła, woda wyparowuje, wytwarzając parę. Rozprężająca się para zostaje wypchnięta z kotła, wypychając część wody z rury wydechowej, popychając łódź do przodu. Gdy kocioł jest suchy nie wytwarza pary.
W wykonanym doświadczeniu energia cieplna pary wodnej zostaje zamieniona na energię mechaniczną.
|
| Uczeń: | Marczak Wiktor |
| Szkoła: | Zespół Szkół w Kornelówce Szkoła Podstawowa w Cześnikach |
| Miejscowość: | Cześniki |
| Nauczyciel: | Kułacz Joanna |
-
112. Rozszerzalność termiczna ciał stałych
(Nr 58/2015 - Szewczyk Katarzyna )
| Przedmioty: | Metalowy pręt, puszka, denaturat, szklana szyba, 3 deseczki, 2 gwoździe, młotek
| Opis:
| Podczas ogrzewania ogniem metalowego pręta wydłuża się on, co powoduje rozbicie się szyby.Dzieje się tak dlatego, że podczas ogrzewania pręta zwiększają się odległości pomiędzy cząsteczkami. Zjawisko to zwane jest rozszerzalnością temperaturową ciał stałych. Gdy pręt wydłuży się o ustaloną długość, spowoduje rozbicie szyby.
|
| Uczeń: | Szewczyk Katarzyna |
| Szkoła: | Publiczne Gimnazjum w Rudniku |
| Miejscowość: | Rudnik |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
113. Silnik Stirlinga
(Nr 321/2019 - Kurp Andrzej )
| Przedmioty: | dwie metalowe puszki po orzechach,drut miedziany w izolacji,dwie płyty CD
styropian,klej na gorąco,balon,taśma izolacyjna,kubek z wrzącą wodą;
| Opis:
| W silniku Stirlinga powietrze zostaje ogrzewane przez kubek z wrzącą wodą przez co doznaje wzrostu ciśnienia i przepycha główny tłok przekazując mu energię. Następnie drugi tłok przemieszcza powietrze do chłodniejszego miejsca gdzie gaz zmniejsza swoją objętość, cofając główny tłok . |
| Uczeń: | Kurp Andrzej |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Dąbrowicy |
| Miejscowość: | Dąbrowica |
| Nauczyciel: | Bożek Wiesław |
-
114. Silnik Stirlinga
(Nr 325/2019 - Siek Jakub - IV miejse w 2019 roku )
| Przedmioty: | Płyta CD,element blaszki,klej,styrodur,drut,elementy plastikowe drukowane w drukarce 3D,
| Opis:
|
Jest to silnik Stirlinga ma jeden cylinder,jeden jego koniec należy ogrzewać drugi ochładzać.
Silnik ma tylko jeden szczelny tłok napędowy,drugi tłok nie przylega szczelnie do ścian cylindra,jego rola ogranicza się tylko i wyłącznie
do mieszania gazów w cylindrze.Jeden tłok musi być przesunięty o 1/4 fazy względem drugiego.Silnik używa różnicy temperatur,aby wytworzyć energię mechaniczną.
|
| Uczeń: | Siek Jakub |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Żdanowie |
| Miejscowość: | Żdanów |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
115. Turbina wiatrowa
(Nr 241/2018 - Kulanin Martyna )
| Przedmioty: | wiatrak, dioda i kołowrót
| Opis:
| Turbian wiatrowa to urządzenie zmienające energię kinetyczną wiatru na pracę mechaniczną, czyli obrót wiatraka. Wał wiatraka przenosi energię z wiatru do prądnicy prądu stałego i przekształca ją w energię elektryczną . Dioda przewodzi prąd zawsze w jedną stronę , jak będziemy kręcić w drugą stronę, to energia dalej jest produkowana, ale didoa się nie zaświeci, bo nie przewodzi prądu. Turbina zbudowana jest z gondoli, w której znajduje się prądnica, łopatki, wału, podstawy, wieży, diody, wirnika i kołowrotu, który zastępuje nam wiatr. |
| Uczeń: | Kulanin Martyna |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa nr 5 im. Księdza Jana Twardowksiego w Biłgoraju |
| Miejscowość: | Biłgoraj |
| Nauczyciel: | Dąbrowska Agata |
-
116. Układ hamulcowy
(Nr 97/2015 - Sobieszczuk Kamil )
| Przedmioty: | przewody elektryczne, włącznik, dwie strzykawki, wężyk gumowy, mały silniczek, małe kółko, dwa kawałki listewki, klocek hamulcowy z roweru, kawałek dużej deski, bateria, taśma izolacyjna
| Opis:
| Do dużego kawałka deski przymocowano kawałek listewki, do której przyczepiono silniczek z kółkiem. Na pierwszym kablu założono włącznik. Drugi kawałek listewki przecięto na pół i jedną część ścięto na skos. Na obu końcach wężyka gumowego przymocowano strzykawki. Za pomocą taśmy izolacyjnej przymocowano je do wcześniej przykręconych listewek.Do jednej strzykawki przymocowano klocek hamulcowy. Końce kabli podłączono do baterii i włączono silniczek. Gdy silniczek się rozpędził, wyłączono go i zahamowano go za pomocą układu hamulcowego. |
| Uczeń: | Sobieszczuk Kamil |
| Szkoła: | Zespół Szkół w Łopienniku Nadrzecznym |
| Miejscowość: | Łopiennik Górny |
| Nauczyciel: | Boruczenko-Sieńczyk Anna |
Ruch i siły -
117. Skacząca fasolka
(Nr 152/2016 - Baj Łukasz - wyróżnienie w 2016 roku )
| Przedmioty: | kawałek aluminiowej foli, kulka metalowa/szklana, rurka o średnicy ok 2-3 cm lub długopis, mały zamykany pojemnik, nożyczki, równia pochyła
| Opis:
| Nawijamy folię aluminiową(ok. 8cmx15 cm) na rurkę, ściągamy folię z rurki, robimy z niej cukierek do środka ,którego wrzucamy kulkę i również zawijamy. Obcinamy nożyczkami końce cukierka wsadzamy do pojemnika ,zamykamy i mocno potrząsamy. Po chwili tak zbudowaną fasolkę staczamy po pochyłej powierzchni. Fasolka porusza się (skacze) po rampie, ponieważ umieszczona w środku kulka zmienia jej środek ciężkości skutkując nietuzinkowym sposobem poruszania.
Dlaczego tak się dzieje?
Środek ciężkości ciała, to punkt do którego przyłożona jest wypadkowa siła ciężkości działająca na ciało. Jeśli spuścimy przedmiot po pochyłej powierzchni kulka w środku stoczy się z niej powodując ciągłe przemieszczanie się środka ciężkości.
|
| Uczeń: | Baj Łukasz |
| Szkoła: | Zespół Szkół Publicznych im.Żołnierzy Września 1939r. w Majdanie Górnym |
| Miejscowość: | Majdan Górny |
| Nauczyciel: | Maciąg Jolanta |
-
118. Akcja i reakcja
(Nr 304/2019 - Smorga Diana )
| Przedmioty: | wózek wykonany z klocków LEGO, probówka z korkiem , nieco wody, świeczka.
| Opis:
| Na wózeczku wykonanym z klocków LEGO instalujemy probówkę wypełniona do polowy wodą i zatkaną korkiem. Pod probówką umieszczamy małą świeczkę. Po ogrzaniu para wyrzuca korek w prawo zaś wózek zgodnie z zasadą akcji i reakcji rusza w lewą stronę.
|
| Uczeń: | Smorga Diana |
| Szkoła: | Publiczna Szkoła Podstawowa nr 5 im. Orląt Lwowskich w Krasnymstawie |
| Miejscowość: | Krasnystaw |
| Nauczyciel: | Bojarczuk Wiesław |
-
119. Badanie siły wyporu powietrza
(Nr 218/2017 - Bartoszczyk Weronika - III miejse w 2017 roku )
| Przedmioty: | Słój, pompka do wypompowywania powietrza, słomki, nitka, plastelina, balonik, rurka gumowa.
| Opis:
| Z patyczków wykonałam wagę, na jednym ramieniu przymocowałam balonik a na drugim kuleczkę plasteliny.
Wagę jest w równowadze.
Po umieszczeniu całości w słoju i wypompowaniu powietrza, waga zmieni swoje położeni.
Na balonik o dużo większej objętości niż kulka z plasteliny w powietrzu działała większa siła wyporu.
|
| Uczeń: | Bartoszczyk Weronika |
| Szkoła: | Gimnazjum im. Agaty Mróz w Nieliszu |
| Miejscowość: | Nielisz |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
120. Badanie wytrzymałości balonów.
(Nr 274/2018 - Siemko Dawid )
| Przedmioty: | Płyta pilśniowa, styropian, balony, taśma, gwóźdź.
| Opis:
| Do płyty przykleiłem styropian, wyżłobiłem miejsca, w które umieszczę balony (dzięki temu nie uciekną), w każdym wyżłobieniu wywierciłem otwór.
Umieściłem balony w przygotowanych miejscach i ukląkłem na tak przygotowanej konstrukcji.
Na początku jest 8 balonów, które utrzymują mój ciężar.
Później kolejno przez wywiercone otwory w płycie przebijam balony i sprawdzam czy pozostałe jeszcze mnie utrzymają.
W pewny momencie pozostałe nie wytrzymują naprężenia i wszystkie strzelają. |
| Uczeń: | Siemko Dawid |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im. Dzieci Zamojszczyzny |
| Miejscowość: | Złojec |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
121. Balonowa karuzela
(Nr 192/2017 - Pałka Błażej )
| Przedmioty: | Kilka balonów, suszarka, taśma dwustronna
| Opis:
| Po zrobieniu koła z balonów ustawiamy suszarkę aby wylot powietrza był ustawiony w górę i przenosimy balony nad strumień powietrza. Balonu wykonują obroty. Dzieje się tak ponieważ, strumień gazu generuje korytarz niższego ciśnienia w którym zamknięty jest przedmiot a z zewnątrz dociskany jest wyższym ciśnieniem atmosferycznym, więc będzie się w tym korytarzu utrzymywał. Kolejne balony wpadają w korytarz i poruszają się w nim pchane strumieniem powietrza a jednocześnie sposób ich połączenia wymusza obrót całej struktury. |
| Uczeń: | Pałka Błażej |
| Szkoła: | Zespół Szkół Publicznych im. Papieża Jana Pawła II w Moniatyczach |
| Miejscowość: | Moniatycze |
| Nauczyciel: | Bełz Justyna |
-
122. Balonowe koło
(Nr 196/2017 - Umińska Martyna )
| Przedmioty: | Kilka balonów (6), taśma dwustronna, suszarka
| Opis:
| Nadmuchane balony łączymy taśmą dwustronną tworząc koło. Połączone kółko balonów umieszczamy w strumieniu powietrza z suszarki. Kółko balonów obraca się.
Strumień gazu generuje korytarz niższego ciśnienia, w którym zamknięty jest przedmiot, z zewnątrz wyciskany jest wyższym ciśnieniem atmosferycznym, więc będzie się w tym korytarzu utrzymywał. Kolejne balony wpadają w korytarz i poruszają się w nim pchane strumieniem powietrza, jednocześnie sposób ich połączenia wymusza obrót całej struktury.
|
| Uczeń: | Umińska Martyna |
| Szkoła: | Gimnazjum Nr 2 im. Papieża Jana Pawła II w Tomaszowie Lubelskim |
| Miejscowość: | Tomaszów Lubelski |
| Nauczyciel: | Kobiałka Urszula |
-
123. Bezwładne jajko
(Nr 543/2024 - Roczeń Michał - VII miejse w 2024 roku )
| Przedmioty: | szklanka, tekturka lub karta do gry, moneta, ugotowane jajko, kartka A4, taśma klejąca
| Opis:
| Na ogół bezwładność ciał pokazuje się kładąc na szklance lub kubku kartę do gry lub tekturkę, a na niej monetę. Gdy gwałtownie pociągniemy za tekturkę moneta spada do szklanki. Taki eksperyment nazywany jest często "Leniwa moneta".
Wykonamy inne, bardziej widowiskowe doświadczenie. Nalewamy do szklanki połowę wody. Na szklance kładziemy tekturkę, na niej wykonaną z kartki A4 cienką rurkę, a na szczycie rurki stawiamy ugotowane jajko. Gwałtownie pociągamy za tekturkę. Jajko wpada do szklanki z wodą ale nie od razu. Przez moment zachowuje swoje położenie, a następnie spada do szklanki.
Bezwładność jest to cecha ciał wynikająca z pierwszej zasady dynamiki powodująca, że cało chce zachować swój stan ruchu, czyli jeśli spoczywa to nadal chce spoczywać, jeśli się porusza to nadal chce się poruszać ruchem jednostajnym prostoliniowym.
Po usunięciu tekturki moneta i jajko przez moment zachowują swoje położenie, ponieważ są bezwładne, a następnie spadają pod wpływem siły grawitacji.
Co ciekawe po usunięciu tekturki nie ma siły wzajemnego nacisku i do momentu kontaktu z podłożem moneta i jajko są w stanie nieważkości. |
| Uczeń: | Roczeń Michał |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Tworyczowie |
| Miejscowość: | Tworyczów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
124. Bezwładność ciał
(Nr 176/2016 - Mazurek Magdalena )
| Przedmioty: | szklanka, tekturka, moneta, ugotowane jajko, kartka A4, taśma klejąca, sztywna kartka A4, świeczka, plastikowa butelka, nożyczki, zapałki, cienka drewniana listewka, młotek, gazeta. stół
| Opis:
| 1. Kładziemy na szklance tekturkę, a na niej monetę. Gdy gwałtownie pociągniemy za tekturkę moneta spada do szklanki.
2. Nalewamy wodę do połowy szklanki. Na szklance kładziemy tekturkę, na niej wykonaną z kartki A4 cienką rurkę, a na szczycie rurki stawiamy ugotowane jajko. Gwałtownie pociągamy za tekturkę. Jajko wpada do szklanki z wodą ale nie od razu. Przez moment zachowuje swoje położenie, a następnie spada do szklanki.
3. Do leżącej na stole tekturki przyklejamy zapaloną świeczkę. Gdy szybkim ruchem poruszamy po stole tekturką ze świeczką w jedną stroną i z powrotem, to płomień świeczki odchyla się przeciwnie do zwrotu prędkości.
Przykrywamy świeczkę plastikową osłoną w kształcie cylindra, wyciętą z butelki po napojach i przyczepiamy ją za pomocą taśmy klejącej do tekturki. Podczas szybkich ruchów tekturki płomień świeczki tym razem odchyla się lekko zgodnie ze zwrotem prędkości.
4. Cienką listewkę kładziemy na stole tak, aby jej część wystawała poza krawędź stołu i uderzamy w brzeg listewki młotkiem. Listewka obracając się leci do przodu.
Ponownie tak samo kładziemy listewkę na stole i przykrywamy część listewki leżącą na stole gazetą. Jeśli powoli ręką naciskamy na wystający koniec listewki to listewka razem z gazetą z łatwością podnosi się do góry.
Następnie uderzamy silnie młotkiem w wystający koniec listewki. Listewka ulega złamaniu, a gazeta pozostaje nieporuszona. |
| Uczeń: | Mazurek Magdalena |
| Szkoła: | Publiczne Gimnazjum w Rudnku |
| Miejscowość: | Rudnik |
| Nauczyciel: | Prokop Anna |
-
125. Bezwładność jajka czyli jak rozróżnić jajko surowe od ugotowanego?
(Nr 385/2020 - Rak Milena )
| Przedmioty: | dwa jajka, jedno surowe drugie gotowane
| Opis:
| Bierzemy dwa jajka: surowe i gotowane. Wprawiamy w ruch obrotowy jajko surowe. Kręci się ono wolno i szybko się zatrzymuje. Robimy to samo z jajkiem gotowanym, które kręci się szybciej i dłużej.
Wyjaśnienie: Obracając jajko ugotowane nadajemy ruch całemu jajku. Jeśli zakręcimy jajko surowe to nadajemy ruch tylko skorupce, płynne wnętrze nadal chce pozostać w spoczynku czyli jest bezwładne. Jajko to porusza się krócej bowiem wnętrze jajka w wyniku działania sił lepkości wyhamowuje ruch skorupki.
Bezwładność jest to cecha ciał powodująca, że ciało chce zachować swój stan ruchu, czyli jeśli się porusza to nadal chce się poruszać, jeśli spoczywa to nadal chce spoczywać.
|
| Uczeń: | Rak Milena |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Sułowie |
| Miejscowość: | Sułów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
126. BEZWŁADNOŚĆ PŁOMIENIA ŚWIECZKI
(Nr 506/2023 - Kościk Julia - VI miejse w 2023 roku )
| Przedmioty: | tekturka lub sztywna kartka A4, świeczka, plastikowa butelka, nożyczki, zapałki
| Opis:
| Do leżącej na stole tekturki przyklejamy zapaloną świeczkę (kapiemy na tekturkę stopiony wosk i przykładamy świeczkę). Gdy szybkim ruchem poruszamy po stole tekturką ze świeczką w jedną stroną i z powrotem, to płomień świeczki odchyla się przeciwnie do zwrotu prędkości. Przykrywamy świeczkę plastikową osłoną w kształcie cylindra, wyciętą z butelki po napojach i przyczepiamy ją za pomocą taśmy klejącej do tekturki. Podczas szybkich ruchów tekturki płomień świeczki tym razem odchyla się lekko zgodnie ze zwrotem prędkości.
|
| Uczeń: | Kościk Julia |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Sułowie |
| Miejscowość: | Sułów 64 |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
127. Czy każda kula się toczy?
(Nr 320/2019 - Kiesz Maciej )
| Przedmioty: | plastikowe kule, mąka, piasek, miód
| Opis:
| Do plastikowej kuli wprowadzamy miód i mniejszą plastikową kule wypełnioną mąką/piaskiem aby środek ciężkości znajdował się w mniejszej kuli. Kiedy spuszczamy kule z lekkiego wzniesienia kula toczy się wolniej nisz pusta kula .
wniosek:
Miód wewnątrz kuli przeważa kulę która podczas toczenia się zatrzymuje się |
| Uczeń: | Kiesz Maciej |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa nr 5 im. Ks. Jana Twardowskiego w Biłgoraju |
| Miejscowość: | Biłgoraj |
| Nauczyciel: | Dąbrowska Agata |
-
128. Czy mozna stanąć na surowych jajkach?
(Nr 149/2016 - Stołpiak Julia Stołpiak )
| Przedmioty: | Jajka i podstawka
| Opis:
| Ucznnica staje na podstawce pod którą są umieszczone surowe jajka odpowiednio ułożone i sprawdza czy sa w stanie utrzymać jej ciężar. |
| Uczeń: | Stołpiak Julia Stołpiak |
| Szkoła: | Gimnazjum nr 6 |
| Miejscowość: | Chełm |
| Nauczyciel: | Świech Małgorzata |
-
129. Głośnik
(Nr 177/2016 - Panas Katarzyna - wyróżnienie w 2016 roku )
| Przedmioty: | drut miedziany nawinięty na szpulkę
magnes neodymowy
moneta
plastikowy kubek lub kartka papieru zwinięta w rulon
kabel od słuchawek
urządzenie nadające dźwięk (laptop lub telefon)
| Opis:
| Z nawiniętego drutu na szpilkę otrzymujemy cewkę, którą podłączamy do kabla od słuchawek. Kubek lub kartka papieru zwinięta w rulon służy nam jak membrana. Do kubka lub rulonu wkładamy monetę a z zewnętrznej strony przykładamy magnes. Zestaw kładziemy magnesem na cewkę. Kabel podłączamy np. do telefonu i włączamy muzykę. |
| Uczeń: | Panas Katarzyna |
| Szkoła: | Publiczne Gimnazjum w Rudnku |
| Miejscowość: | Rudnik |
| Nauczyciel: | Prokop Anna |
-
130. Gumka na nitce
(Nr 394/2020 - Mach Aleksandra )
| Przedmioty: | sznurek, gumka
do ścierania oraz rurka ( może to być obudowa długopisu).
| Opis:
| przywiązujemy gumkę do sznurka, następnie przewlekamy sznurek przez
obudowę długopisu. Jedną ręką trzymamy sznurek podczas
gdy drugą kręcimy wprawiając gumkę w ruch po okręgu.
Kręcąc gumką jednocześnie drugą ręką ściągamy sznurek.
W ten sposób zmniejszamy promień okręgu po którym
porusza się nasza gumka. Zmniejszając promień okręgu
zwiększamy częstotliwość obrotu gumki tj. jej prędkość.
Wyjaśnienie doświadczenia:
Przy doświadczeniu została zastosowana jedna z zasad fizyki
?Zasada zachowania momentu pędu?, która pozwala na
rozwiązywanie wielu zagadnień i problemów fizycznych
bez analizowania ruchów indywidualnych cząstek i sił na nie
działających.
Gumka posiada stały moment pędu, wtedy, gdy nie działa na
nią żaden zewnętrzny moment siły. Zgodnie z zasadą moment
pędu jest proporcjonalny do kwadratu promienia, masy oraz
prędkości kątowej. Wynika z tego, że jeżeli zmniejszymy
promień okręgu ( ściągając sznurek), to aby moment pędu gumki pozostał taki sam, jej prędkość kątowa musi się zwiększyć. Zwiększona prędkość kątowa zwiększa również częstotliwość obrotu gumki zawieszonej na nitce.
|
| Uczeń: | Mach Aleksandra |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Michalowie |
| Miejscowość: | Michalów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
131. Hydrauliczny dziadek do orzechów
(Nr 408/2020 - Bubiło Weronika - II miejse w 2020 roku )
| Przedmioty: | Strzykawki o objętości 100ml oraz 10ml (lub 5ml), deseczka, drewienka, wkręty, piła, orzechy.
| Opis:
| W doświadczeniu zaprezentuję działanie hydraulicznego dziadka do orzechów.
Konstrukcja zbudowana jest z deseczki, kilku drewienek odpowiednio naciętych tak, aby utrzymywały strzykawkę oraz z dużej i małej strzykawki połączonych ze sobą.
Orzech umieszczam w konstrukcji w strzykawkach jest odpowiednia ilość wody.
Film
Jeżeli działamy siłą na tłoczek mniejszej strzykawki S1, to wytworzone w ten sposób dodatkowe ciśnienie, zgodnie z prawem Pascale?a, jest jednakowe w całej objętości i w połączonej dużej strzykawce na tłok o powierzchni S2 działa siła F2.
Wartość siły F2 zależy od warności siły F1 oraz od tego ile razy powierzchnia S2 jest większa od S1 strzykawek (F2=F1*S2/S1).
Na takiej zasadzie działają urządzenia hydrauliczne.
W doświadczeniu tłok strzykawki S2 jest 5 razy większy, więc działając na mniejszy tłok siłą na orzech działam siłą pięć razy większą.
To wystarczy aby skorupka pękła w najtwardszym orzechu.
Film
|
| Uczeń: | Bubiło Weronika |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im. Dzieci Zamojszczyzny w Zlojcu |
| Miejscowość: | Złojec |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
132. Hydrauliczny labirynt
(Nr 465/2022 - Kawala Oskar )
| Przedmioty: | Strzykawki, wężyk, piłeczka pingpongowa, sklejka, klej, narzędzia...
| Opis:
| W konkursie zaprezentuję grę zręcznościową ? hydrauliczny labirynt, z którą można miło spędzić czas oraz poznać zasadę hydraulicznego sterowania różnych urządzeń. Za pomocą dwóch dźwigni można sterować planszą labiryntu w każdą stronę, po którym toczy się do mety piłeczka. |
| Uczeń: | Kawala Oskar |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im. Dzieci Zamojszczyzny w Zlojcu |
| Miejscowość: | Złojec |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
133. Jazda pod górę
(Nr 388/2020 - Kuźma Marta )
| Przedmioty: | bryła składająca się z dwóch stożków mających wspólną podstawę - wykonana ze sztywnego papieru sklejonego taśmą, listewki, taśma klejąca, dwa drewniane klocki
| Opis:
| Z kartonu wykonujemy bryłę składającą się z dwóch stożków mających wspólną podstawę. Dwie listewki łączymy w jednym końcu taśmą klejącą. Drugie końce listewki rozstawiamy w dość dużej odległości od siebie i doklejamy do nich drewniane klocki aby mogły stać wyżej. Powstaje w ten sposób zwężająca się równia pochyła. Obok stawiamy poziomicę aby nie było wątpliwości, że stół ustawiony jest poziomo. Po umieszczeniu naszej bryły na równi toczy się ona w stronę krawędzi położonych wyżej. Jeśli zmniejszymy kąt rozwarcia listewek to stożkowata bryła stacza się w drugą stronę. |
| Uczeń: | Kuźma Marta |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Sułowie |
| Miejscowość: | Sułów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
134. Jedna ręka pokonuje cztery
(Nr 347/2019 - Skałecka Julia - III miejse w 2019 roku )
| Przedmioty: | Dwie rurki, taśma.
| Opis:
| W doświadczeniu dwie osoby ciągną za rurki połączone ze sobą taśmą.
Ciągnąc jedną ręką za jeden koniec taśmy pokonam wytworzone siły przez cztery ręce.
Taśma zaczepiona na rurki podobnie zachowuje się jak tak, jak wielokrążek - układ cięgien i krążków umożliwiający przełożenie siły, dzięki któremu można np. podnieść duży ciężar, działając mniejszą siłą. |
| Uczeń: | Skałecka Julia |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Żdanowie |
| Miejscowość: | Żdanów |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
135. Kula antygrawitacyjna
(Nr 353/2019 - Mazur Marlena - I miejse w 2019 roku )
| Przedmioty: | płynny miód, plastikowa kula, kula bilardowa albo inna ciężka kula, deska, kłodek do podłożenia pod deskę
| Opis:
| 1. Do plastikowej, przezroczystej kuli wkładamy trochę mniejszą i ciężką kule (może to być na przykład kula do gry w bilardu) 2. Do środka dolewamy odpowiednią ilość płynnego miodu. 3. Bierzemy deskę i ustawiamy ją pod kątem między 60° a 80°. 4. Kładziemy przygotowaną kulę. 5. Możemy zaobserwować ,że przedmiot nie stacza się od razu tak jak by to nastąpiło przy normalnej kulce. 6. Tutaj jednak kula powoli się stacza. |
| Uczeń: | Mazur Marlena |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Sułowie |
| Miejscowość: | Sułów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
136. Łódź odrzutowa.
(Nr 156/2016 - Kapturkiewicz Cezary - wyróżnienie w 2016 roku )
| Przedmioty: | Kokos, świeca zapachowa lub mała świeczka, wydmuszka, spinacze biurowe, woda, taśma klejąca.
| Opis:
| Otwieramy kokosa i zostawiamy skorupę z jednej połowy. Wpinamy bądź wklejamy spinacze w skorupę tak, aby wydmuszka się nie ruszała podczas żeglugi. Wydmuszkę napełniamy wodą i zaklejamy 1 otwór, umieszczamy ją na spinaczach, pod wydmuszkę wkładamy świeczkę i umieszczamy obiekt na wodzie. Podpalamy świeczkę i obserwujemy pływającą łódkę. |
| Uczeń: | Kapturkiewicz Cezary |
| Szkoła: | Gimnazjum nr 2 im. Papieża Jana Pawła II |
| Miejscowość: | Tomaszów Lubelski |
| Nauczyciel: | Kobiałka Urszula |
-
137. Magiczna rękawiczka
(Nr 164/2016 - Kolano Klaudia - wyróżnienie w 2016 roku )
| Przedmioty: | gumowa rękawiczka (lub balon), plastikowa butelka, gwóźdź, woda, taśma klejąca
| Opis:
| Przebieg doświadczenia:W dnie butelki robimy otwór za pomocą gwoździa. Zaklejamy otwór taśmą. Napełniamy ? butelki wodą.
Do butelki wkładamy rękawiczkę i mocujemy na szyjce naczynia za pomocą gumki recepturki. Odklejamy taśmę i woda wypływa z butelki.
Obserwacje: W trakcie wylewania się wody, rękawiczka wypełnia się powietrzem, a butelka zostaje nieco zgnieciona.
|
| Uczeń: | Kolano Klaudia |
| Szkoła: | I Społeczne Gimnazjum im. Unii Europejskiej |
| Miejscowość: | Zamość |
| Nauczyciel: | Bochyńska Małgorzata |
-
138. Model poduszkowca
(Nr 392/2020 - Kukiełka Julia )
| Przedmioty: | klej na gorąco, płyta, balon, korek od butelki z dziurką
| Opis:
| Do płyty przyklejamy klejem na gorąco korek z dziurką, na korek nakładamy balon. Następnie po stworzeniu modelu poduszkowca pompujemy balon i całość kładziemy na stole lub innej płaskiej powierzchni. Nasz model zaczyna się poruszać.
|
| Uczeń: | Kukiełka Julia |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Michalowie |
| Miejscowość: | Michalów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
139. Model w obrotowym fotelu - zasada zachowania momentu pędu
(Nr 391/2020 - Kuźma Jakub )
| Przedmioty: | 2 ciężarki o równej masie i kręcony fotel
| Opis:
| Siedzę na kręconym krześle nieruchomo ponieważ ciężarki mnie trzymają. Druga osoba wprawia w ruch obrotowy fotel. Gdy ja odsuwam ręce na zewnątrz to wtedy maleje prędkość
|
| Uczeń: | Kuźma Jakub |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Sułowie |
| Miejscowość: | Sułów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
140. Napięcie powierzchiowe
(Nr 257/2018 - Popielec Mateusz - V miejse w 2018 roku )
| Przedmioty: | ? Woda,
? Butelka,
? Gumka recepturka,
? Siatka,
? Wykałaczki,
? Lejek.
| Opis:
| Nalewamy wodę do butelki. Obwiązujemy butelkę siatką. Odwracamy butelkę. Obserwujemy. Możemy do środka wpuścić kilka wykałaczek. |
| Uczeń: | Popielec Mateusz |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Michalowie |
| Miejscowość: | Michalów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
141. Nie odbijająca się piłka
(Nr 222/2017 - Mazurek Kacper - II miejse w 2017 roku )
| Przedmioty: | Piłeczki pingpongowe, piłka do koszykówki, olej, woda, strzykawka, igła, centymetr, tablet lub aparat, kamera.
| Opis:
| Do części artystyczną z okazji otwarcia hali sportowej potrzebny był jakiś śmieszny element.
Zaproponowaliśmy piłkę, która się nie odbija.
Aby ją wykonać przeprowadziłem szereg doświadczeń, które pokazały, że temat jest bardzo ciekawy.
Na przykładzie piłeczek pingpongowych zaprezentuję jak ciecz wewnątrz piłki wpływa na wysokość odbicia.
Okazuje się, że jest ważny rodzaj cieczy i jej ilość.
Na przykładzie wody i oleju można pokazać, że inaczej mogą zachowywać się piłeczki napełnione taką samą ilością cieczy.
Wysokość odbicia piłeczek wyznaczę analizując klatki filmu nagranego tabletem.
Wnioski doświadczeń wykorzystałem do zrobienia nie odbijającej się piłki koszykowej.
|
| Uczeń: | Mazurek Kacper |
| Szkoła: | Gimnazjum im. Agaty Mróz w Nieliszu |
| Miejscowość: | Nielisz |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
142. Nurek Kartezjusza
(Nr 165/2016 - Kolano Klaudia )
| Przedmioty: | słomka do napojów, spinacz biurowy, plastelina, plastikowa butelka, woda
| Opis:
| Przebieg doświadczenia:
1. Rozginamy spinacz biurowy.
2. Końce spinacza wkładamy w zgięty wpół kawałek słomki.
3. Do spinacza dolepiamy kulkę z plasteliny.
4. Wrzucamy zrobionego ?nurka? do wody.
Obserwacje: Gdy wrzucamy "nurka" do butelki z wodą to nurek wypływa na powierzchnię. Po odwróceniu butelki nurek ponownie wypływa i zawsze kulka z plasteliną jest na dole.
Jeśli w zamkniętej butelce jest prawie pełno wody i mocno naciśniemy ją rękami to nurek idzie na dno. Gdy odpowiednio zmniejszymy nacisk, nurek pływa w środku cieczy. Aby nurek wypłynął z powrotem na powierzchnię należy zwolnić ucisk.
|
| Uczeń: | Kolano Klaudia |
| Szkoła: | I Społeczne Gimnazjum im. Unii Europejskiej |
| Miejscowość: | Zamość |
| Nauczyciel: | Bochyńska Małgorzata |
-
143. Nurkujące jajo.
(Nr 284/2018 - Luty Patryk )
| Przedmioty: | - jajko
- słoik
- woda
- sól
- łyżka
| Opis:
| Do słoika wlewamy wodę, a następnie ostrożnie wrzucamy jajko. Można zaobserwować, że opada na dno. Opróżniamy słoik i tym razem wlewamy osoloną wodę. Ponownie wrzucamy jajko. Unosi się ono na powierzchni cieczy. Dolewamy wodę słodką, obserwując, co dzieje się z jajem. W pewnym momencie można zauważyć, że jajko "nurkuje", nie będąc na dnie ani na powierzchni. W tym momencie przestajemy dolewać wody. Te zjawisko opiera się na Prawie Archimedesa mówiącym, że na ciało zanurzone w płynie działa pionowa, skierowana ku górze siła wyporu równa co do wartości ciężarowi cieczy wypartej przez to ciało. Z początku gęstość jaja była większa. Po dodaniu słonej wody - mniejsza. Później, mieszając wodę słoną ze słodką, gęstości cieczy i jaja wyrównały się. |
| Uczeń: | Luty Patryk |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa Nr 2 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego |
| Miejscowość: | Tomaszów Lubelski |
| Nauczyciel: | Kobiałka Urszula |
-
144. Odrzutowa butelka
(Nr 495/2023 - Gągoł Krzysztof )
| Przedmioty: | plastikowa butelka, w której wykonano otwór, denaturat czyli skażony alkohol etylowy, stojak
| Opis:
| Do plastikowej butelki nalewamy trochę denaturatu. Zakręcamy butelkę korkiem, w którym wcześniej wykonano otwór. Odgrywa on rolę dyszy naszej rakiety. Butelkę umieszczamy otworem do dołu w stojaku. Przystawiamy do otworu butelki zapaloną zapalniczkę i odpalamy rakietę. |
| Uczeń: | Gągoł Krzysztof |
| Szkoła: | Publiczna Szkoła Podstawowa im. 9 Pułku Piechoty Legionów AK w Białopolu |
| Miejscowość: | Białopole |
| Nauczyciel: | Ilasz Alicja |
-
145. Ogień na huśtawce
(Nr 204/2017 - Misiarz Paulina - V miejse w 2017 roku )
| Przedmioty: | - długa prosta świeca
? sztywny kawałek drutu lub gwóźdź
? nóż
? zapałki
? dwie szklanki
? gazety lub ręczniki papierowe
| Opis:
| Ucinamy kawałek świecy, najlepiej kawałek 8-10 cm. Przekłuwamy przez środek świecy kawałek sztywnego i prostego drutu (ewentualnie gwóźdź), tak aby wystawał po obu stronach świecy. Następnie nożem z obu stron ucinamy fragment, aby wystawał knot. Chwytamy za wystające końce, aby sprawdzić czy drut znajduje się w miejscu wyznaczającym środek ciężkości. Przygotowaną huśtawkę zaczepiamy na brzegach dwóch szklanek. Następnie z obu stron zapalamy świeczkę. Po chwili świeca zaczyna wykonywać wahadłowe ruchy, które są coraz ?mocniejsze?. Huśtawka będzie działać aż do wypalenia świecy. |
| Uczeń: | Misiarz Paulina |
| Szkoła: | Publiczne Gimnazjum w Sułowie |
| Miejscowość: | Sułów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
146. Pijący ptak 2
(Nr 545/2024 - Bilovus Tetiana - II miejse w 2024 roku )
| Przedmioty: | Plastikowa słomka, szklanka, strzykawka, talerzyk, woda, szmatka, i inne elementy wydrukowane na drukarce 3D
| Opis:
| Wzorując się na zabawce PIJĄCY PTAK zaprojektowałam wersję ze słomki.
Konstrukcja jest dźwignią dwustronną, z jednym ramieniem zanurzonym w wodzie.
Woda przepływając przez słomkę, kropelkami wypełnia zbiorniczek na końcu drugiego ramienia aż wartość siły działającej tutaj spowoduje przechylenie dźwigni.
W wyniku przechylenia woda ze zbiorniczka wyleje się, wartość działającej tutaj siły zmaleje i dźwignia wróci do początkowej pozycji.
Woda w rurce gównie przepływa pod wpływem siły grawitacji jednak napotykamy problem w czasie wynurzenia słomki z powierzchni wody dostaje się tam powietrze i proces zostaje przerwany.
Problem rozwiązałam na dwa sposoby:
1. umieszczając w słomce np. chusteczkę i w wyniki włoskowatość woda przemieszcza się w rurce. Ten sposób ma poważną wadę - woda w rurce płynie zbyt wolno.
2. umieszczając na końcu koreczek z materiał takiego przez który sączy się woda, a w chwili gdy słomka jest w powietrzu nie dostanie się tam powietrze.
W prezentacji będzie można zobaczyć również zasadę działania dźwigni dwustronnej, napięcie powierzchniowe.
Wszystkie potrzebne elementy zaprojektowałam w środowisku Tinkercad i wydrukowałam na drukarce 3D
|
| Uczeń: | Bilovus Tetiana |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Żdanowie |
| Miejscowość: | Żdanów |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
147. Podnośnik hydrauliczny
(Nr 298/2019 - Daniewska Julia )
| Przedmioty: | tektura,deska,przewody gumowe,strzykawki,opaski zaciskowe plastikowe,drut,wykałaczki,klej,śruba,nakrętka,puszka i opcjonalnie farba
| Opis:
| Wykonany podnośnik hydrauliczny działa na podstawie Prawa Pascala , które brzmi: ciśnienie zewnętrzne wywierane na ciecz lub gaz rozchodzi się jednakowo we wszystkich kierunkach . Przez siłę włożoną w przesuniecie tłoku pierwszego strzykawki z płynem w środku, zgodnie z Prawem Pascala ciśnienie rozchodzi się we wszystkich kierunkach , a więc poprzez wąż gumowy dochodzi do drugiego tłoka, we wnętrzu przewodu wytwarza się ciśnienie , naciska na tłok drugiej strzykawki, a on porusza się , dzięki czemu poszczególne części podnośnika poruszają się i mogą podnosić ciężar. W podnośniku hydraulicznym codziennego użytku siła uzyskiwana na tłoku o większej powierzchni jest tyle razy większa od siły działającej na tłok o małej powierzchni, ile razy powierzchnia dużego tłoka jest większa od powierzchni małego tłoka, dlatego podnośnik pozwala nam unieść do góry np. samochód. |
| Uczeń: | Daniewska Julia |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa nr 11 |
| Miejscowość: | Chełm |
| Nauczyciel: | Stelmaszczuk Joanna |
-
148. Prasa hydrauliczna
(Nr 313/2019 - Albiniak Adam )
| Przedmioty: | Dwie strzykawki o różnych przekrojach, wąż o długości około 20 cm, podstawa wykonana z drewna.
| Opis:
| Prasa hydrauliczna, to urządzenie zwielokrotniające siłę nacisku dzięki wykorzystaniu stałości ciśnienia w zamkniętym układzie hydraulicznym. Prosta prasa hydrauliczna zbudowana jest z dwóch połączonych ze sobą cylindrów ( 2 strzykawek). Cylinder roboczy ( większa strzykawka) ma zwykle znacznie większą powierzchnię S2 niż cylinder spełniający funkcję pompy ( mniejsza strzykawka) S1. Jeśli działamy określoną siłą na tłok pompy F1, to na tłok roboczy działa znacznie większa siła F2. Zgodnie z prawem Pascala ciśnienie to rozprzestrzenia się po całej objętości cieczy i działa także na tłok roboczy o powierzchni S2 wywołując siłę F2. Wynika z tego, że siła działająca na tłok roboczy jest tyle razy większa od siły działającej na tłok pompy ile razy powierzchnia tłoka roboczego jest większa od powierzchni tłoka pompy. W prasie hydraulicznej jest spełniona zasada zachowania energii. Praca wykonana przez tłok pompy jest równa sile F1 pomnożonej przez przesunięcie, które z kolei jest tyle razy większe od przesunięcia tłoka roboczego, ile razy przekrój tłoka roboczego jest większy od przekroju tłoka pompy. Praca wykonana przez tłok roboczy jest więc taka sama jak praca tłoka pompy. |
| Uczeń: | Albiniak Adam |
| Szkoła: | Publiczna Szkoła Podstawowa im. 9 Pułku Piechoty Legionów AK |
| Miejscowość: | Białopole |
| Nauczyciel: | Ilasz Alicja |
-
149. Przyssawka z płyty pilśniowej
(Nr 275/2018 - Bożek Adrian )
| Przedmioty: | Płyta pilśniowa, rurka PCV, śruba, kartki papieru.
| Opis:
| W płycie pilśniowej na środku mocuję uchwyt.
Całość kładę na podłodze, przykrywam brzegi kartkami papieru.
Próbuję podnieść całą konstrukcję.
Nie udaje się, powietrze naciska na zewnętrzną stronę, karki przeszkadzają w dostaniu się pod płytę tak jak w przyssawce. |
| Uczeń: | Bożek Adrian |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im. Dzieci Zamojszczyzny |
| Miejscowość: | Złojec |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
150. Rakieta
(Nr 126/2015 - Gruszka Mateusz )
| Przedmioty: | osoba dorosła, butelka, kawałek tektury, klej, nożyczki, korek, rękawice gumowe, igła do pompowania piłek, pompka do roweru.
| Opis:
| Kolejne czynności: 1) Z tektury wyciąć dwa skrzydełka w kształcie płetw. Butelkę przyklejamy do góry nogami do płetw. Pomogą one rakiecie wznosić się do góry.
2) Sprawdzamy czy korek którym zatykamy butelkę jest szczelny. Gdy tak nie jest z gumowych rękawic uszczelniamy korek. W korku robimy dziurę na włożenie igły.
Przebieg doświadczenia: Butelkę napełniamy w 1/4 wodą za pomocą pompki przez igłę powoli zaczynamy pompować butelkę.
Obserwacje: Gdy powietrze w środku nie mieści się butelka nagle wylatuje w powietrze.
Wniosek: Akcja uciekającej do tyłu wody z powietrzem wywołuje reakcję w przeciwnym kierunku napędzając rakietę ku górze. Doświadczenie to demonstruje działanie trzeciego prawa dynamiki Newtona. |
| Uczeń: | Gruszka Mateusz |
| Szkoła: | Zespół Szkół im H. Sienkiewicza w Grabowcu |
| Miejscowość: | Grabowiec |
| Nauczyciel: | Pazdan Urszula |
-
151. Ruch jednostajny przyspieszony na równi pochyłej
(Nr 187/2017 - Olifirowicz Julia - wyróżnienie w 2017 roku )
| Przedmioty: | Równi pochyła i zestaw doświadczalny zbudowany z 3 różnych torów dla jednakowych kul, metronom - aplikacja w telefonie
| Opis:
| Alnaliza ruchu kulki na równi pochyłej zamontowanej na 3 różnych wysokościach oraz analiza ruchu 3 jednakowych kul na różnych rorach |
| Uczeń: | Olifirowicz Julia |
| Szkoła: | Gimnazjum nr. 6 |
| Miejscowość: | Chełm |
| Nauczyciel: | Osińska Ewa |
-
152. Ruch puszek
(Nr 415/2021 - Bożek Gracja )
| Przedmioty: | Dwie puste puszki po napojach
Dwie słomki
Płaski blat
| Opis:
| Na blacie umieszczamy dwie puszki równolegle obok siebie.
W doświadczeniu zaprezentuję jak będą się zachowywały puszki znajdujące się w pobliżu strumienia powietrza.
Puszki będą się poruszały gdy będziemy dmuchali pomiędzy puszki pionowo do dołu, ale zupełnie inaczej zachowają cię gdy będziemy dmuchali poziomo pomiędzy puszki. Zaprezentuję czy zmieni się ruch puszek gdy umieścimy je na słomkach.
Prezentowane zjawiska w doświadczeniu występują również np. w architekturze. W podobny sposób reagują budynki na różnicę ciśnień. |
| Uczeń: | Bożek Gracja |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im Marszałka Józefa Piłsudskiego w Żdanowie |
| Miejscowość: | Żdanów |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
153. Siła akcji i reakcji
(Nr 336/2019 - Ziemba Daniel )
| Przedmioty: | Deseczka, wkręty, gumka, nitka, zapałki, śruba, słomki
| Opis:
| W doświadczeniu zaprezentuję siłę akcji i reakcji.
Deseczkę stawiamy na słomkach, gumę napinamy ze śrubą tak jak procę, zabezpieczmy nitką przed wystrzeleniem.
Przypalamy nić. Śruba - pocisk zostaje wystrzelona z dużą prędkością, w drugą stronę z niewielką prędkością porusza się deseczka.
Analogiczną sytuację można zaobserwować przy wystrzale armaty, karabinu, w silnikach odrzutowych.. |
| Uczeń: | Ziemba Daniel |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Żdanowie |
| Miejscowość: | Żdanów |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
154. Skaczące piłki
(Nr 89/2015 - Urbaniak Aleksandra )
| Przedmioty: | Piłka do koszykówki, piłka do palanta.
| Opis:
| Upuszczamy z wysokości klatki piersiowej piłkę do koszykówki i obserwujemy na jaką wysokość się odbije. Następnie te same czynności wykonujemy z piłką do palanta. Później bierzemy obie piłki, mniejszą kładziemy na większej i puszczamy je razem. Mniejsza piłka powinna polecieć wysoko w górę. |
| Uczeń: | Urbaniak Aleksandra |
| Szkoła: | Zespół Szkół Publicznych im. Papieża Jana Pawła II w Moniatyczach |
| Miejscowość: | Moniatycze |
| Nauczyciel: | Stelmaszczuk Justyna Bełz |
-
155. STRZELAJĄCA KLAMERKA
(Nr 507/2023 - Tyszko Zuzanna )
| Przedmioty: | cztery kredki (dwie muszą być jednakowych rozmiarów) klamerka do bielizny linijka
| Opis:
| 1. Na gładkiej, poziomej powierzchni połóż klamerkę. 2. Zaciśnij klamerkę na ustawionej prostopadle do stołu kredce tak, jak się zaciska klamerkę na wieszanym praniu. 3. Dwie jednakowe kredki umieść na przeciwnym końcu klamerki, jedną po jednej, drugą po drugiej stronie tak, aby znajdowały się na jednej linii, ale ostrzami zwrócone przeciwnie. 4. Czwartą kredką podtrzymuj klamerkę w miejscu, gdzie znajduje się sprężynka, aby klamerka nie mogła się przesuwać. 5. Zaznacz na stole punkt, w którym znajduje się koniec klamerki. 6. Wyciągnij pionowo do góry kredkę, na której zaciśnięta jest klamerka. co zaobserwowałeś? 7. Zmierz za pomocą linijki odległości, na jakie przesunęły się obie kredki. |
| Uczeń: | Tyszko Zuzanna |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Sułowie |
| Miejscowość: | Sułów 64 |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
156. Swobodne spadanie ciał
(Nr 375/2019 - Skrzypik Anna )
| Przedmioty: | Rura PLEXI, końcówki PCV, nakrętka, pasek papieru, magnes, zszywka, wężyk gumowy, pompka do wypompowania powietrza, kartki papieru, teczka.
| Opis:
| Ciała spadają swobodnie na ziemię w wyniku działania siły grawitacji. Czas spadania ciała nie zależy od masy. O tym w jakim czasie spadają ciała decyduje opór powietrza.
Na przykładach pokażę, że tak jest faktycznie.
Nakrętka metalowa i pasek papieru opuszczone z pewnej wysokości nie spadają jednocześnie, ponieważ opór powietrza jest znaczący dla papierka, bo jego masa jest mała.
Jeśli papierek i nakrętkę umieszczę w rurze, z której wypompuję powietrze - oporu nie będzie i przy swobodnym spadaniu te dwa ciała spadną jednocześnie.
|
| Uczeń: | Skrzypik Anna |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im. Dzieci Zamojszczyzny |
| Miejscowość: | Złojec |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
157. Sztuczne dłonie
(Nr 140/2015 - Kostrubała Daniel - IV miejse w 2015 roku )
| Przedmioty: | Słomki, sznurek, strzykawki, wężyki, karton, sklejki.
| Opis:
| Z wykorzystaniem słomek, sznurka zaprezentuję zasadę napędu palców w sztucznej dłoni.
Rozwinięciem tego doświadczenia będzie dłoń z napędem hydraulicznym, czyli z wykorzystaniem strzykawek.
Na zakończenie zademonstruję zastosowanie napędu hydraulicznego (ze strzykawek) na przykładzie ręki robota, która będzie chwyci klocek, położy w innym miejscu - (świetna zabawka dla dużych gimnazjalistów) |
| Uczeń: | Kostrubała Daniel |
| Szkoła: | Publiczne Gimnazjum im. Agaty Mróz w Średniem Dużem |
| Miejscowość: | Średnie Duże |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
158. Tornado w Butelce
(Nr 401/2020 - Knap Patrycja - wyróżnienie w 2020 roku )
| Przedmioty: | dwie przezroczyste butelki, dwie zakrętki, klej lub taśma dwustronna, woda, wiertarka
| Opis:
| W zakrętach robimy otwory o takiej samej średnicy za pomocą wiertarki i sklejamy je zewnętrznymi stronami. Jedną butelkę napełniamy wodą a drugą zostawiamy pustą. Obie butelki wkręcamy do wcześniej przygotowanych zakrętek (do górnej zakrętki wkręcamy pustą butelkę do dolnej napełnioną.) Chwytamy złączone butelki oburącz i szybko je odwracamy do góry nogami jednocześnie wykonując kilka szybkich obrotów, aby woda w butelce zaczęła wirować. Zakręcenie butelką wprawia wodę w ruch obrotowy wokół centralnej osi w wyniku czego powstaje " mini tornado, wir".
Film |
| Uczeń: | Knap Patrycja |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Tworyczowie |
| Miejscowość: | Tworyczów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
159. Wahająca się świeczka
(Nr 405/2020 - Smyl Natalia )
| Przedmioty: | świeczka, patyczek (np. Do szaszłyków), zapalniczka, dwa wysokie słoiki, nożyk
| Opis:
| Odkrajamy dolną część świeczki, aby wystawał z obu stron knot.
Przebijamy świeczkę patyczkiem w poprzek. Staramy się to zrobić najbardziej symetrycznie.
Kładziemy konstrukcję na dwóch wysokich słoikach.
Podpalamy świeczkę z obu stron i czekamy aż zacznie się zachowywać jak wahadło.
Obserwacje:
Świeczka waha się.
Wnioski:
Za wahanie świeczki odpowiedzialny jest środek ciężkości. Podpalony knot powoduje topnienie i parowanie materiału świeczki, przez co zostaje zaburzona równowaga. Świeczka przekręca się w jedną ze stron. Następnie ta strona szybciej się zużywa, ponieważ ogień bardziej na nią wpływa. Następuje topnienie i parowanie. Sytuacja powtarza się dla drugiej ze stron. |
| Uczeń: | Smyl Natalia |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Michalowie |
| Miejscowość: | Michalów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
160. Wielokrążki
(Nr 498/2023 - Skrok Maja - VI miejse w 2023 roku )
| Przedmioty: | Wielokrążki, sznurek, siłomierze.
| Opis:
| Wykonywanie pracyw różnych sytuacjach ułatwiają wielokrążki.
W doświadczeniu zaprezentuje działanie wielokrażków w róznych układach, rozkład sił i zastosowanie.
Do doświadczenia wielokrążkizaprojektowałam i wydrukowałam na drukaece 3D. |
| Uczeń: | Skrok Maja |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im Marszałka Józefa Piłsudskiego w Żdanowie |
| Miejscowość: | Żdanów |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
161. Wiry pierścieniowe
(Nr 485/2022 - Dębski Krystian )
| Przedmioty: | Wiadro, gumy, materiał, narzędzia?. Świeca, kubeczki, wytwornica dymu.
| Opis:
| W doświadczeniu pokarzę jak z wiadra, po małej przeróbce można generować wiry pierścieniowe, jak one rozchodzą się w przestrzenia, czy można zdmuchnąć świecę z kilku metrów i czy kichanie w przyłbicy jest bezpieczne? |
| Uczeń: | Dębski Krystian |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im Marszałka Józefa Piłsudskiego w Żdanowie |
| Miejscowość: | Żdanów |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
162. Wpływ oporu powietrza na ruch - czemu rolkarze jeżdżą w peletonach?
(Nr 35/2015 - Jarczak Kacper - II miejse w 2015 roku )
| Przedmioty: | -deska długość ok.1.5m, szerokości ok.30cm,
-drewniany klocek wysokości ok. 30cm,
-2 samochodziki typu resorak (reprezentujące rolkarzy),
-2 identyczne małe kartonowe pudła,
-waga,
-plastelina
-taśma klejąca,
-stoper,
-flamaster,
-kartka papieru,
| Opis:
| 1.Ustawiamy deskę na klocku tworząc w ten sposób pochylnię.
2.Wyznaczamy początek i koniec toru jazdy resoraków.
3.Do resoraków przymocowujemy kartonowe pudełeczka za pomocą taśmy.
4.Wyważamy samochodziki tak, by ich masa była równa, w razie potrzeby stosujemy plastelinę jako obciążnik.
5.Puszczamy jeden samochodzik ze startu, mierząc jednocześnie czas jego zjazdu. Zapisujemy czas.
6. Wykonujemy jeszcze dwukrotnie takie zjazdy, zapisujemy czasy i wyliczamy średnią zjazdów.
7.Pierwszy z samochodzików(A) ustawiamy na starcie, natomiast drugi(B) 10cm przed nim.
8.Puszczamy oba samochodziki jednocześnie oraz mierzymy czas przejazdu resoraka A.
9.Wykonujemy jeszcze dwukrotnie takie zjazdy i z wyników wyliczymy średnią.
10. Porównujemy wyniki ze zjazdu jednego resoraka oraz dwóch.
Czas zjazdu jednego resoraka okazał się dłuższy, niż czas zjazdu resoraka zjeżdżającego za innym. Ukazuje to, że opór powietrza ma znaczący wpływ na ciała będące w ruchu. Wiemy więc już czemu rolkarze jeżdżą w peletonach- jadąc za kimś, mają mniejszy opór powietrza, a co za tym idzie, by osiągnąć tę samą prędkość muszą użyć mniejszej siły. |
| Uczeń: | Jarczak Kacper |
| Szkoła: | Gimnazjum Nr 2 im. Papieża Jana Pawła II w Tomaszowie Lubelskim |
| Miejscowość: | Tomaszów Lubelski |
| Nauczyciel: | Kobiałka Urszula |
-
163. Wskaźnik siły ośrodkowej
(Nr 521/2024 - Mach Antoni - VI miejse w 2024 roku )
| Przedmioty: | Małe wiaderko lub puszka z uchwytem, mocny metrowy sznurek, duża szpula, klamerka, spinacz oraz kilka uszczelek jako odważniki.
| Opis:
| Jest to przyrząd służący do pomiaru siły równoważącej działanie masy w przedmiocie obracającym się ze zmienną prędkością i długością promienia. Możemy też sprawdzić wpływ grawitacji na przedmiot poruszający się ruchem obrotowym.
Sposób wykonania: Przywiązujemy jeden koniec sznurka do wiaderka lub puszki, a drugi przeciągamy przez szpulę. Następnie przywiązujemy do tego końca spinacz w taki sposób, żeby nakładane na niego uszczelki nie spadały na ziemię. Potem zapinamy klamerkę na sznurku w pewnej odległości od wiadra. Wyznaczamy w ten sposób promień, na jakim będzie odbywał się eksperyment. Dodawaj odważniki do momentu, gdy układ znajdzie się w stanie równowagi (wiaderko nie będzie przeważało i ciągnęło sznurka).
Sposób działania: Trzymając szpulę w ręku, zaczynamy kręcić wiadrem nad głową. Jeżeli spinacz przesunie się w kierunku szpuli, na układ zacznie działać zbyt duża siła ośrodkowa. Należy wstawiać kolejne uszczelki aż do zrównoważenia sił działających na wiaderko (jeżeli uszczelki nie wystarczą, można je zastąpić drugim wiadrem, które można obciążać w trakcie trwania eksperymentu). Waga obciążników wyznacza nam wartość siły ośrodkowej, czyli tzw. ?sztucznej grawitacji?, która działa na obracający się przedmiot.
|
| Uczeń: | Mach Antoni |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Michalowie |
| Miejscowość: | Michalów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
164. Wyrzutnia śrub
(Nr 499/2023 - Kacper Soboń )
| Przedmioty: | Klocki LEGO MINDSTORMS EV3.
Kilkanaście śrub, 2 gumki.
| Opis:
| Z klocków LEGO MINDSTORMS EV3 skonstruowałem automatyczną wyrzutnię śrubek.
Podczas doświadczenia zaprezentuję działanie wyrzutni oraz III zasadę dynamiki, zgodnie z którą wyrzutnia działa siłą na śrubki a śrubki działają na wyrzutnię siłą, która ma taki sam kierunek, wartość ale przeciwny zwrot.
|
| Uczeń: | Kacper Soboń |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im. Dzieci Zamojszczyzny w Złojcu |
| Miejscowość: | Złojec |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
165. Zjawisko odrzutu
(Nr 393/2020 - Kukiełka Julia )
| Przedmioty: | metalowa puszka po napoju, słomka do napoju, plastelina, woda, drewniany kij, coś czym można zrobić otwory np. młotek i gwóźdź
| Opis:
| Robimy dwie dziurki w puszce na przeciwko siebie. Na dole oraz na górze. W górnych otworach umieszczamy końce sznurków a w dolnych kawałek słomki do napoju, które muszą przylegać do ścianek puszki. Dolne otwory uszczelniamy plasteliną. Następnie zatykamy otwory ze słomkami i nalewamy wody. Gdy z puszki wypływa woda to puszka obraca się w przeciwną stronę.
|
| Uczeń: | Kukiełka Julia |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Michalowie |
| Miejscowość: | Michalów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
166. Złudzenie
(Nr 509/2023 - Braszko Aleksandra )
| Przedmioty: | - torebka foliowa zamykana - woda - kredki
| Opis:
| Do torebki foliowej wlewamy wodę a następnie wbijamy kredki aż wyjdą drugą stroną. Obserwujemy efekt.
|
| Uczeń: | Braszko Aleksandra |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Tworyczowie |
| Miejscowość: | Tworyczów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
Właściwości materii -
167. Atrament i temperatura
(Nr 460/2022 - Kawala Julia - VIII miejse w 2022 roku )
| Przedmioty: | Długopis ścieralny, kartka, żelazko, cytryna, wykałaczki, lód, miska.
| Opis:
| Tekst, który piszemy na kartce nie zawsze pozostaje tam na zawsze.
W doświadczeniu wyjaśnię co to znaczy zetrzeć tekst napisany długopisem ścieralnym, oraz pokażę jak taki tekst można zobaczyć ponownie.
Atrament stosowany w długopisach ścieralnych zawiera trzy składniki: pigment, aktywator koloru i komponent przezroczystości. Tarcie podczas ścierania powoduje wzrost temperatury i zmiany w strukturze chemicznej atramentu. Na skutek podgrzania aktywator odłącza się od pigmentu i w efekcie drobina tuszu staje się przezroczysta.
Proces można cofnąć przy odpowiedniej niskiej temperaturze. Zaprezentuję również jak temperatura wpływa na atrament sympatyczny. |
| Uczeń: | Kawala Julia |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im. Dzieci Zamojszczyzny w Zlojcu |
| Miejscowość: | Złojec |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
168. Badamy gęstość cieczy
(Nr 364/2019 - Małka Olga )
| Przedmioty: | ?szklanka,
?woda,
?olej,
?barwnik spożywczy,
?tabletka musująca.
| Opis:
| Kolejne czynności:
?Do szklanej szklanki wlewamy niewielką ilość wody,
?Do wody dodajemy olej,
?Następnie dodajemy kilka kropli barwnika spożywczego,
?Ostatecznie wrzucamy tabletkę musująca,
?Obserwujemy zachodzące zmiany.
Wynik:
?Tabletka musująca rozpuszcza się tworząc kolorowe bąbelki.
Wniosek:
?Olej jest lżejszą substancją od wody, przez co woda nie miesza się z olejem i zostaje na dnie oleju. Tabletka musująca opada na dno i rozpuszcza się wytwarzając bableki z gazem. Dwutlenek węgla jest lżejszy od wody oraz oleju przez co ulatuje do góry i wypycha bąbelki, gdy woda osiąga szczyt naczynia opada z powrotem na dno. |
| Uczeń: | Małka Olga |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa nr 2 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego |
| Miejscowość: | Tomaszów lubelski |
| Nauczyciel: | Kijko Anna |
-
169. Bańki olbrzymy
(Nr 14/2015 - Domański Łukasz )
| Przedmioty: | płyn do baniek, sznurek, plastikowe rurki
| Opis:
| Sznurek moczymy w płynie do baniek. |
| Uczeń: | Domański Łukasz |
| Szkoła: | Samorządowy Zespół Szkolny Gimnazjum we Frampolu |
| Miejscowość: | Frampol |
| Nauczyciel: | Kalisz Joanna |
-
170. Dawid i Goliat wersja balonowa
(Nr 9/2015 - Chmiel Tomasz )
| Przedmioty: | 2 balony, rurka, spinacz, 2 gumki recepturki
| Opis:
| Nadmuchujemy jeden balon mocniej niż drugi, a ich końce mocujemy do rurki, którą ściskamy spinaczem. następnie ściągamy spinacz |
| Uczeń: | Chmiel Tomasz |
| Szkoła: | Samorządowy Zespół Szkolny Gimnazjum we Frampolu |
| Miejscowość: | Frampol |
| Nauczyciel: | Kalisz Joanna |
-
171. Demonstrowanie ciśnienia w płucach na modelu
(Nr 74/2015 - Głaz Michał )
| Przedmioty: | Butelka plastikowa, balony
| Opis:
| Model wykonywany jest z butelki i balonów. Podczas odciągania błony gumowej na dnie butelki (przepona) balon umieszczony wewnątrz wypełnia się powietrzem (płuca). |
| Uczeń: | Głaz Michał |
| Szkoła: | Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 6 |
| Miejscowość: | Chełm |
| Nauczyciel: | Osińska Ewa |
-
172. Gdzie jest sadza? - napięcie powierzchniowe
(Nr 258/2018 - Gnieciak Zofia - wyróżnienie w 2018 roku )
| Przedmioty: | ? 3 łyżeczki
? 2 szklanki z wodą
? kopcąca świeca
? zapałki
? olej, płyn do mycia naczyń
| Opis:
| Trzymamy dwie łyżeczki nad płonącą świecą, aż pokryją się sadzą. Wkładamy jedną łyżeczkę do czystej wody i obserwujemy jej wygląd. Wyjmujemy łyżeczkę z wody i sprawdzamy, czy łyżeczka nadal jest pokryta sadzą. Wlewamy do wody płyn do mycia naczyń, wkładamy do niej okopconą łyżeczkę i obserwujemy jej wygląd. Do szklanki czystej wody wlewamy tyle oleju, aby pokryta sadzą część łyżeczki mogła się w nim zanurzyć. Okopconą łyżeczkę wkładamy do warstwy oleju, a po chwili zanurzamy ją głębiej, tak aby znalazła się w wodzie. Obserwujemy wygląd łyżeczki, która znalazła się w wodzie po przejściu przez olej.Na włożonej do czystej wody łyżeczce nie widać sadzy (matowych ciemnych plam). Powierzchnia łyżeczki wygląda tak, jakby była pokryta kroplami rtęci (w tych miejscach, gdzie na łyżeczce jest sadza.Tak samo jest wtedy, gdy okopconą łyżeczkę włożymy do wody z płynem do naczyń.Na łyżeczce zanurzonej w oleju, a następnie włożonej do wody widać sadzę.
Dlaczego?
To, co na powierzchni okopconej łyżeczki zanurzonej w czystej wodzie wygląda jak rtęć, to pęcherzyki powietrza (przekonuje o tym np. ich pękanie po wyjęciu łyżeczki z wody). Olej i płyn do naczyń dolane do wody powodują, że na powierzchni sadzy pęcherzyki powietrza się nie osadzają. Olej i płyn do naczyń zmniejszają napięcie powierzchniowe wody.
|
| Uczeń: | Gnieciak Zofia |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Michalowie |
| Miejscowość: | Michalów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
173. Jak szybko uzyskać lód?
(Nr 378/2019 - Sobań Bartłomiej )
| Przedmioty: | woreczki do lodu, dezodorant, statyw
| Opis:
| Napełniamy woreczek do lodu wodą. Na woreczek z wodą rozpylamy dezodorant. Po chwili mamy gotowy lód.
Wyjaśnienie:
Sprężony gaz , bardzo szybko wydostaje się z opakowania, wykonując pracę kosztem swojej energii wewnętrznej. Zatem przy rozprężaniu się gazu następuje obniżenie jego temperatury. Zimny gaz skierowany na torebkę z wodą, odbiera ciepło od wody, temperatura wody obniża się. |
| Uczeń: | Sobań Bartłomiej |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im. Jana Króla w Nieliszu |
| Miejscowość: | Nielisz |
| Nauczyciel: | Jaremek Elżbieta |
-
174. Jak uzyskać lód w 30 sekund ?
(Nr 207/2017 - Słoma Kamila )
| Przedmioty: | woreczki do lodu, statyw, dezodoranty.
| Opis:
| Do woreczka do lodu nalewamy wody. Woreczek umieszczamy na statywie. Na woreczek rozpylamy dezodorant. |
| Uczeń: | Słoma Kamila |
| Szkoła: | Gimnazjum w Łukowej im. Pawła Adamca |
| Miejscowość: | Łukowa |
| Nauczyciel: | Dąbrowska Agata |
-
175. Kolorowe warstwy
(Nr 455/2022 - Kaczyńska Florentyna )
| Przedmioty: | szklanka, kostka lodu, spirytus, olej, barwnik
| Opis:
| Szklankę napełniamy w ? olejem i w ? spirytusem, do którego wcześniej dodajemy trochę barwnika, aby uzyskać lepszy efekt. Substancje nie zmieszało się ze sobą, przez co otrzymujemy dwie warstwy. Teraz do szklanki wrzucamy kostkę lodu. "Zawiesiła się" ona na granicy oleju i spirytusu. Kiedy lód zaczyna się roztapiać, woda w postaci cieczy opada na dno. Warstwy dalej się nie mieszają i możemy zaobserwować ich już cztery: (od góry) spirytus, lód, olej, woda. Dzieje się tak, ponieważ substancje te mają różną gęstość ? (od najmniejszej) spirytus, lód, olej, woda, więc jest można zauważyć, że im większą gęstość ma substancja, tym niżej się znajduje. |
| Uczeń: | Kaczyńska Florentyna |
| Szkoła: | Publiczna Szkoła Podstawowa im. 9 Pułku Piechoty Legionów AK |
| Miejscowość: | Białopole |
| Nauczyciel: | Ilasz Alicja |
-
176. Lewitująca bańka
(Nr 504/2023 - Studziński Szymon )
| Przedmioty: | naczynie, rurka, płyn do baniek, soda, kwasek, balon, zapałki
| Opis:
| 1 nasuń gumową rurkę na butelkę 2 usztywnij balon słomką 3 przygotuj słomkę na puszczanie baniek 4 wsyp kwasek do szklanki i wymieszaj z gorącą wodą 5 wsyp sodę do butelki 6 wlej trochę kwasku do sody z 3 4 razy i nakieruj balon w stronę miski 7. Sprawdź czy masz dużo tlenku węgla zapałką. Zapałka powinna zgasnąć przy rogu naczynia 8 puść bańkę nad naczynie 9. Bańka powinna się unosić |
| Uczeń: | Studziński Szymon |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Michalowie |
| Miejscowość: | Michalów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
177. Lont z dymu
(Nr 390/2020 - Kuźma Jakub )
| Przedmioty: | świeczka, zapałki lub zapalniczka i talerzyk
| Opis:
| Zaplam świeczkę na okres ok. 20 sekund, kładę na talerzyk. Po upływie 20 sekund świeczkę gaszę i jak ze świeczki wylatuje dym to go podpalam.
|
| Uczeń: | Kuźma Jakub |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Sułowie |
| Miejscowość: | Sułów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
178. Magiczne ciecze
(Nr 297/2019 - Kłos Wiktoria )
| Przedmioty: | Do wykonania doświadczenia potrzebujemy :
-co najmniej dwóch szklanek
? barwników spożywczych (np. czerwony i niebieski)
? Kawałek szkła lub pokrywkę z plastiku
? wodę
? czajnik
| Opis:
| Mieszalność cieczy jest zjawiskiem, które dotyczy cieczy o zbliżonych właściwościach (znana reguła "podobne w podobnym").Możemy też to określić dyfuzją, czyli samorzutnym mieszaniem się cząsteczek i atomów różnych substancji. Jednak nie zawsze ta dyfuzja zachodzi. Ma na to wpływ kilka czynników a jest nim między innymi temperatura cieczy. Proste doświadczenie, które nam to pokaże, chciałabym dziś zaprezentować .
Przebieg i wykonanie doświadczenia :
Zimną oraz gorącą wodę wlewamy do samego brzegu szklanek a następnie zimną wodę barwimy na niebiesko a gorącą na czerwono. Nakrywamy szklankę z zimna wodą szkłem lub plastikiem i delikatnie stawiamy naczynie z zimna woda na tym z gorącą. Po wyjęciu szkła zauważamy, że roztwory bez problemu połączyły się ze sobą i zaszło zjawisko dyfuzji. Gdy zrobimy na odwrót tzn. gorąca szklankę położymy na tej z zimna ciecze, nie będą chciały się połączyć, ponieważ gorąca ciecz ma mniejsza gęstość niż zimna. Doświadczenie jest proste do wykonania a jednoczesnie bardzo efektowne :)
|
| Uczeń: | Kłos Wiktoria |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Podhorcach |
| Miejscowość: | Podhorce |
| Nauczyciel: | Krystek Monika |
-
179. Mgła w butelce
(Nr 493/2023 - Reguła Adrian - I miejse w 2023 roku )
| Przedmioty: | - plastikowa butelkę,
- gumowy korek z otworem,odpowiedni do zatkania butelki,
- pompkę samochodową lub rowerową,
- alkohol etylowy- najlepiej spirytus,
- taśmę klejącą,
- wentyl do pompki,
- okulary do ochrony oczu przed
| Opis:
| 1. Bardzo szczelnie oklejamy taśma wentylek, tak aby pasował do otworu w gumowym korku. Wkładamy wentyl do korka.
2. Do butelki wlewamy alkohol , tak aby było go około 1 cm. W butelce na dnie.
3. Obracamy butelką tak aby alkohol dokładnie zwilżył ścianki butelki.
4. Zatykamy korkiem butelkę.
5. Pompką przez wentyl wtłaczamy powietrze do butelki tak aby butelka była twarda.
6. Energicznie wyciągamy korek z butelki. |
| Uczeń: | Reguła Adrian |
| Szkoła: | Publiczna Szkoła Podstawowa im. 9 Pułku Piechoty Legionów AK w Białopolu |
| Miejscowość: | Białopole |
| Nauczyciel: | Ilasz Alicja |
-
180. Naczynie z papieru do gotowania
(Nr 259/2018 - Gnieciak Zofia )
| Przedmioty: | ? papierowa torebka lub samodzielnie wykonane naczynie z papieru
? świeca lub palnik
? woda
| Opis:
| Papierową torebkę lub samodzielnie wykonane naczynie z papieru napełniamy wodą i ogrzewamy nad płomieniem.Wynik
Papierowa torebka nie spaliła się, a woda się zagrzała, może nawet zagotowała.
Dlaczego?
Papier nie zapalił się, ponieważ woda odbierała od niego energię, co nie pozwalało na wzrost energii wewnętrznej papieru, a zatem i na wzrost temperatury papieru do temperatury, w której zaczyna się on palić.
|
| Uczeń: | Gnieciak Zofia |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Michalowie |
| Miejscowość: | Michalów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
181. Napięcie powierzchniowe
(Nr 510/2023 - Szostak Marta - IV miejse w 2023 roku )
| Przedmioty: | Do eksperymentu potrzebujemy szklanki z wodą i nieuszkodzonego dmuchawca
| Opis:
| To co musimy zrobić to nic innego niż włożyć dmuchawca pod wodę i obserwować to co się dzieje. Napięcie powierzchniowe to zjawisko fizyczne występujące na styku cieczy oraz innego ciała stałego, gazu lub innej cieczy. Powoduje one, że powierzchnia cieczy zachowuje się jak sprężysta błona. |
| Uczeń: | Szostak Marta |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Tworyczowie |
| Miejscowość: | Tworyczów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
182. Nietypowe bańki
(Nr 121/2015 - Mróz Weronika )
| Przedmioty: | pojemnik o dużej powierzchni, woda, płyn do mycia naczyń lub płyn do kąpieli, słomki i wykałaczki.
| Opis:
| Ze słomek i wykałaczek o różnej długości przygotowujemy szkielety graniastosłupów. Wodę wlewamy do pojemnika i dodajemy do niej płyn do mycia naczyń lub płyn do kąpieli. Mieszamy. Wybrany szkielet zanurzamy kolejno ścianami w otrzymanym roztworze. W ten sposób otrzymujemy bańki o wielu kątach. powstaje to dzięki sile spójności, oraz utworzeniu cienkiej błony mydlanej. |
| Uczeń: | Mróz Weronika |
| Szkoła: | Gimnazjum w Gorzkowie |
| Miejscowość: | Gorzków |
| Nauczyciel: | Typińska Małgorzata |
-
183. Rzut piłeczką przez bańkę mydlaną
(Nr 476/2022 - Popielec Martyna - III miejse w 2022 roku )
| Przedmioty: | piłeczka, słomki, naczynie z wodą z detergentem, gumka
| Opis:
| Cząsteczki wody z płynem przyciągają się i przez to powstaje napięcie powierzchniowe wody. W wyniku działania słomek cząsteczki wody jeszcze bardzie się przyciągają i powstaje miejsce między słonkami dla piłeczki .
W rezultacie piłeczka przeleci przez środek gumki i nie zniszczy błony. |
| Uczeń: | Popielec Martyna |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Michalowie |
| Miejscowość: | Michalów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
184. Silnik odrzutowy
(Nr 242/2018 - Pietruczyk Patrycja )
| Przedmioty: | łódka, woda, podgrzewacz
| Opis:
| Silnik znajdujący się w motorówce działa podobnie jak silnik odrzutowy w samolocie. Gorąca woda ( para wodna) ogrzana przez podgrzewacz wypychana jest do tyłu a silnik pchany jest do przodu. |
| Uczeń: | Pietruczyk Patrycja |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa nr 5 im. Księdza Jana Twardowksiego w Biłgoraju |
| Miejscowość: | Biłgoraj |
| Nauczyciel: | Dąbrowska Agata |
-
185. Skacząca magma
(Nr 359/2019 - Malinowska Magdalena )
| Przedmioty: | szklane przezroczystego naczynia
oleju
wody
barwnika spożywczego
kwasku cytrynowego
proszku do pieczenia
| Opis:
| Jest to eksperyment ekscytujący i arcyciekawy. Bąbelki,które poruszają się w nim w górę i w dół można obserwowac przez długi czas. W tym doświadczeniu zobaczymy to, że olej nie miesza się z wodą, ponieważ obie te substancje mają budowę cząsteczkową. Olej jest cieczą polarną, a woda niepolarną i dlatego jej cząsteczki przyciągają się bardziej niż cząsteczki oleju. Olej uniesie się w górę i rozpłaszczy na powierzchni wody.
Wykonanie doświadczenia:
Do szklanego naczynia nalewamy oleju, a następnie wody, która odrazu opada na dno. Następnie dodajemy barwnika spożywczego on również spadnie na dół. W oddzielnym naczyniu mieszamy ze sobą w równych proporcjach proszek do pieczenia i kwasek cytrynowy, wymiesane produkty dodajemy do przygotowanej substancji i po chwili zaobserwujemy kolorowe bąbelki, które będą unosiły się w górę i w dół. Wynika to z tego, że barwnik i olej mają różną gęstość, to powoduje taką reakcję: gdy barwnik opada na dno wytwarza dwutlenek węgla- po zetknięciu się z mieszaniną suchych substancji, które będą wypychać krople do góry. Dochodząc do powierzchni gaz się ulatnia, a krople opadają na dno. Jest to bardzo atrakcyjny eksperyment nie tylko dla początkujących naukowców. Na efekty działania nie musimy długo czekać i możemy przez dłuższy czas cieszyć nim oczy. |
| Uczeń: | Malinowska Magdalena |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Podhorcach |
| Miejscowość: | Podhorce |
| Nauczyciel: | Krystek Monika |
-
186. Termometr Galileusza
(Nr 136/2015 - Mazepa Konrad )
| Przedmioty: | Słój, piłeczki pingpongowe, woda, sól, alkohol, termometr, ciepła woda.
| Opis:
| Wraz se wzrostem temperatury gęstość cieczy maleje.
To ma wpływ na pływanie ciał.
W doświadczeniu omówię to zjawisko oraz zademonstruję zastosowanie jego w termometrze Galileusza.
W słoju z alkoholem pływają piłeczki pingpongowe wyważone tak aby pływały do określonej temperatury. Jeśli temperatura alkoholu wzrośnie, gęstość maleje, staje się mniejsza niż gęstość piłeczek i piłeczki kolejno będą tonęły.
|
| Uczeń: | Mazepa Konrad |
| Szkoła: | Publiczne Gimnazjum im. Agaty Mróz w Średniem Dużem |
| Miejscowość: | Średnie Duże |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
187. Termometr gazowy
(Nr 513/2023 - Dziduch Patrycja - III miejse w 2023 roku )
| Przedmioty: | Żarówka, cienka rurka o długości ok. 40 cm, szklanka, zabarwiona woda, klej, konstrukcja do zawieszenia termometru, suszarka do włosów.
| Opis:
| W doświadczeniu zaprezentuję działanie jednego z pierwszych termometrów.
W bańce żarówki należało przekuć koniec zakończony gwintem i szczelnie zamocować cienką rurkę.
Całość zawiesić na przygotowanej konstrukcji (bańką do góry) a koniec rurki umieścić w naczyniu z wodą.
Bańkę podgrzewamy suszarką do włosów. Powietrze w bańce ogrzewa się, ciśnienie rośnie i wydostaje się rurką.
W miarę ochładzania żarówki cząsteczki powietrza zwalniają, wytwarza się podciśnienie i woda zaczyna piąć się w rurce.
Po wyskalowaniu otrzymujemy termometr, w którym gdy temperatura jest niższa to słupek cieczy rośnie a gdy jest wyższa to opada. |
| Uczeń: | Dziduch Patrycja |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im Marszałka Józefa Piłsudskiego w Żdanowie |
| Miejscowość: | Żdanów |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
188. Wyciąganie kostki lodu za pomocą nitki
(Nr 400/2020 - Walas Natalia - III miejse w 2020 roku )
| Przedmioty: | szklanka, woda, kostka lodu, sól kuchenna
| Opis:
| Nalewamy do szklanki wody i wrzucamy do niej kostkę lodu. Kładziemy jeden koniec nitki na kostce. Sypiemy na kostkę z nitką sól kuchenną. Ciągnąc za drugi koniec nitki wyciągamy kostkę lodu.
Wyjaśnienie: Po wrzuceniu kostki lodu do wody lód szybko osiąga temperaturę 0°C i zaczyna się topić. Gdy posypiemy na kostkę lodu sól, to ona rozpuszcza się. Ale do rozpuszczenia (polega to na odrywaniu cząsteczek ciała stałego i mieszaniu się ich z cząsteczkami cieczy) potrzebna jest dość duża energia, aby cząsteczki soli mogły przezwyciężyć siły wiązania kryształu. Tę energię pobierają kosztem energii wewnętrznej lodu, więc temperatura lodu znacznie się obniża (sól obniża temperaturę zamarzania czyli krzepnięcia wody). Ale temperatura jest na tyle niska, że woda znajdująca się na kostce lodu krzepnie i nitka przymarza do kostki lodu. Gdy pociągniemy za drugi koniec nitki to wyciągamy kostkę lodu ze szklanki.
Film |
| Uczeń: | Walas Natalia |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa w Tworyczowie |
| Miejscowość: | Tworyczów |
| Nauczyciel: | Wanat Mariola |
-
189. Wytwarzanie tlenu przez rośliny.
(Nr 445/2021 - Kawala Julia - VI miejse w 2021 roku )
| Przedmioty: | Soda oczyszczona, woda, łyżka, słomka, liście szpinaku lub liście bluszczu, strzykawka, szklanka, stoper, żarówka lub słońce.
| Opis:
| Rośliny zajmują podstawową część łańcucha pokarmowego i obiegu węgla ze względu na ich zdolność do fotosyntezy.
W fotosyntezie rośliny wykorzystują energię słońca, wody i dwutlenku węgla (CO2 ) z powietrza do magazynowania węgla i energii w postaci cząsteczek glukozy. Produktem ubocznym tej reakcji jest tlen (O2 ).
W doświadczeniu wycinam słomką okrągłe kawałki liści, które umieszczam w wodzie z dodatkiem sody.
Po oświetleniu liść będzie miał wszystkie składniki potrzebne do fotosyntezy: energia dostarczona w oświetleniu, wodę, wodorowęglan sodu dostarcza rozpuszczonego CO2 .
Liście na ogół unoszą się w wodzie. Dzieje się tak, ponieważ liście mają powietrze w przestrzeniach między komórkami, co pomaga im zbierać gaz CO2 ze środowiska do wykorzystania w fotosyntezie. Aby pozbyć się tego powietrza umieszczamy liście w strzykawce i wytwarzamy delikatną próżnię, to powietrze jest wypychane i zastępowane roztworem.
Tak przygotowane listki mają większą gęstość niż roztwór i opadają na dno.
Na oświetlonych listkach w roztworze tworzą się bąbelki tlenu, który jest produktem ubocznym fotosyntezy. Nagromadzenie O2 zmniejsza ich gęstość (ponieważ zwiększa objętość) i powoduje ich unoszenie się. Na szybkość produkcji O2 może wpływać natężenie źródła światła, ale istnieje maksymalne tempo, po którym więcej energii świetlnej nie zwiększy fotosyntezy.
Kiedy umieścimy pływające krążki liści w ciemności to zatoną. Bez energii świetlnej nie nastąpi fotosynteza, O2 nie będzie już wytwarzany. |
| Uczeń: | Kawala Julia |
| Szkoła: | Szkoła Podstawowa im. Dzieci Zamojszczyzny w Złojcu |
| Miejscowość: | Złojec |
| Nauczyciel: | Kuduk Mirosław |
-
190. Zaczarowana nitka.
(Nr 157/2016 - Kapturkiewicz Cezary )
| Przedmioty: | Nitka, zapałka lub wykałaczka, detergent, naczynie z wodą.
| Opis:
| Z nitki robimy pętelkę i umieszczamy na wodzie. Zapałkę maczamy w detergencie, a następnie powoli wkładamy ją do wody wewnątrz pętli. Obserwujemy, jak nitka się rozciąga. |
| Uczeń: | Kapturkiewicz Cezary |
| Szkoła: | Gimnazjum nr 2 im. Papieża Jana Pawła II |
| Miejscowość: | Tomaszów Lubelski |
| Nauczyciel: | Kobiałka Urszula |
|